Güneş gücünde ‘devrilme noktası’ aşıldı

Başak Parıltı GÖKÇAM

Güneş gücü kesimi her geçen büyümeye devam ediyor üzere görünüyor. Dünya genelinde yıllık 185 bin megavatlık panel üretim kapasitesi bulunurken, dünyada birinci sırada 124 bin megavatlık üretim kapasitesiyle Çin geliyor. 2022 datalarına nazaran Çin’i 14 bin megavatla Vietnam, 9 bin 200 megavatla Güney Kore takip ediyor.

Türkiye ise 7 bin 960 megavatlık üretim kapasitesiyle dünyada 4’üncü sırada yer alıyor. Türkiye’yi takip eden ülkeler ise sırasıyla 7 bin 400 megavat üretim kapasitesiyle Malezya, 5 bin 700 megavat üretim kapasitesiyle ise ABD 5’inci sırada geliyor. Panel üretimlerinin süratle artış gösterdiği bu süreçte birçok şirket de GES yatırımını gündemine almış durumda.

Güneş gücünde 2022- 2026 periyodunda birinci 10 ülke ve ulaşacağı varsayım edilen kapasitelere bakıldığında ise 2026’da Çin’in 814,1, ABD’nin 311,4, Hindistan’ın 132,8, Almanya’nın 132,8 ve Japonya’nın da 112,4’e ulaşacağı öngörülüyor. Yapılan araştırmalara nazaran ise dünyanın kaçınılmaz olarak güneş gücünü ana güç haline getirmesi konusunda ‘devrilme noktası’ aşıldı.

Bu artık büyük ölçekli geri döndürülemez değişikliklerin yaşanacak manasına geliyor. Yani 4 temel mani aşılmazsa, amaçlar için artık çok geç olabilir. Dataya dayalı bir teknoloji ve iktisat modeline dayanan çalışma, güneş PV’sinin (fotovoltaikler) 2050’den evvel, daha argümanlı iklim siyasetlerinin dayanağı olmasa bile karşılaşılabilecek 4 mahzur mevcut.

Buna nazaran istikrarlı güç şebekelerinin oluşturulması, gelişmekte olan ekonomilerde güneş gücünün finansmanı, tedarik zincirlerinin kapasitesi ve işlerini kaybeden bölgelerden gelen siyasi direniş sebebiyle güneş gücünü temel kaynak kullanmakta zorluk yaşanabilir.

İşler yolunda gitmiyor

Exeter Üniversitesi ve University College London tarafından yürütülen çalışmaya nazaran ise araştırmacılar bu 4 manisi ortadan kaldıran siyasetlerin, pak güce geçişi hızlandırmada karbon vergileri üzere fiyat araçlarından daha tesirli olabileceğini söyledi. Araştırmaya ait açıklamada bulunan Exeter Global Sistemler Enstitüsü’nden Dr Femke Nijsse, “Yenilenebilir enerjilerdeki son ilerleme, fosil yakıtların hakim olduğu projeksiyonların artık gerçekçi olmadığı manasına geliyor.

Başka bir deyişle, güç dalı için ‘işler olağan’ senaryosundan kaçındık. ” dedi. Hükümetlerin, güneş gücü geçişini kendi içinde gerçekleştirmeye çalışmak yerine, siyasetlerini 4 temel ‘engelin’ üstesinden gelmeye odaklaması gerektiğini belirten Dr. Femke Nijsse, mahzurları şu halde sıraladı:

Şebeke esnekliği : Güneş gücü üretimi değişkendir (gündüz/gece, mevsim, hava durumu) hasebiyle şebekeler buna nazaran tasarlanmalıdır. Şayet bu değişkenlikle başa çıkacak süreçleri uygulamaya koymazsanız, fosil yakıtları yakarak telafi etmek zorunda kalabilirsiniz.

Finansmana erişim: Güneş gücünün büyümesi kaçınılmaz olarak finansmanın varlığına bağlıdır. Şu anda düşük karbonlu finansman yüksek gelirli ülkelerde ağırlaştı.

Tedarik zincirleri: Güneş gücünün hakim olduğu bir gelecek muhtemelen metal ve mineral yoğunluklu olacaktır. Gelecekte ‘kritik minerallere’ olan talep artacaktır. Elektrifikasyon ve piller, lityum ve bakır üzere büyük ölçekli hammaddeler gerektirir. Ülkeler karbondan arındırma uğraşlarını hızlandırdıkça, yenilenebilir teknolojilerin 2040 yılına kadar bakır ve ender toprak elementleri için toplam maden talebinin yüzde 40’ını, nikel ve kobalt için yüzde 60 ila yüzde 70’ini ve lityum için neredeyse yüzde 90’ını oluşturacağı öngörülüyor.

Siyasi muhalefet: Gerileyen sanayilerden gelen direnç geçişi etkileyebilir. Geçişin suratı sadece girişimcilerin ekonomik kararlarına değil, birebir vakitte siyaset yapıcıların bunu ne kadar istek edilir değerlendirdiğine de bağlı. Süratli bir güneş gücü dönüşümü, dünya çapında fosil yakıt sanayilerinde ve bağımlı sanayilerde çalışan 13 milyon kadar insanın geçimini tehlikeye atabilir.

Kaynak: Dunya.com