Pirinçteki tüketim düşüşü piyasayı yavaşlatıyor

Mehmet Hanifi GÜLEL

Pirinç tüketiminde yaşanan düşüş piyasayı olumsuz etkiliyor. Bilhassa kişi başı tüketimdeki düşüş dikkat çekiyor. 2018 yılında kişi başı pirinç tüketimi 9.5 kilogram dolayında yer alırken, bu sayı 2022 yılında ise 8 kilograma kadar gerilediği iddia ediliyor.

Tüketimdeki düşüşün nedeni ithal edilen kalitesiz eserler ve içeride 60’tan fazla çeşide ulaşan çeltik çeşidinin yarısından fazlasının pilavda uygun sonuç vermemesinden kaynaklandığını belirten kesim temsilciler, pirinç tüketmeyen tüketicilerin bulgur ve makarna tüketimine yöneldiği aktarıyorlar.

TMO fiyat düşüşünü engelledi

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO), 2023 yılı çeltik alım fiyatlarını pahalandıran bölüm temsilcileri, TMO’nun fiyatını 1.5 ay gecikmeli olarak açıklamasına karşın piyasaya istikrar getirdiğini söz etiler. TMO’nun fiyat açıklamadan evvel çeltik piyasasında 1-2 lira ortasında bir gerileme yaşandığını bildiren temsilciler, TMO’nun vaktinde müdahalesiyle fiyatların piyasa koşullarına geldiğini belirtiyorlar.

TMO’nun geçen hafta içinde çeltik fiyatlarını açıklamıştı. Baldo kümesi çeltiklerde 55 randıman olanlara tonu 24 bin TL, cammeo kümesi çeltiklerde 58 randıman olanlara tonuna 23 bin TL, Osmancık kümesi 60 randıman çeltiklerine 20 bin TL ve luna çeşitler için ise ton başına 18 bin TL fiyat açıkladı. TMO, eylül ayının ikinci yarısından itibaren başlayan çeltik hasadının ülke genelinde yaklaşık yüzde 75 düzeylerine ulaştığını ve bu yıl çeltik üretiminin 900 bin ton olacağı kestirim edildiğini duyurdu.

Geçen yıl ise TMO’nun daha sonra revize ettiği fiyatlar ise söyledi; baldo kümesi çeltikler ton başına 16 bin lira, cammeo kümesi çeltikler için ton başına 15 bin 500 lira, Osmancık için 14 bin 500 lira, luna ve başka uzun taneli çeltikler için ise ton başına 13 bin 500 lira fiyat açıklamıştı.

Zincir marketlerde 2.5 kiloluk baldo 108 lira

Üreticilerin eser satmadığını ve piyasada satışın çok az olduğunu kaydeden temsilciler, başka yandan piyasada pirinç tüketiminin de çok az olduğunu vurguluyorlar. Piyasada genel bir sakinliğin olduğuna dikkat çeken temsilciler, zincir marketlerde baldo pirincin 2.5 kilogramının ortalama 108 lira olduğunu belirtiyorlar.

Söz konusu eserlerin fabrikadan çıkışı ise 40-42 lira bandında bulunuyor. Geçen yıldan devreden eserlerin piyasada olduğunu ve üstüne yeni eserlerinin de çıkması piyasada sakinliğe neden olduğu belirtiliyor. Açıklanan fiyatları pirinçte fiyat artışına yol açmayacağı da aktarılıyor.

Kişi başı tüketim 1.5 kilo düştü

Fiyatlardan şad olan üreticilerin yüzde 20 civarında olduğunu belirten bölüm temsilcileri, açıklanan fiyatların piyasa fiyatları olduğunu ve devletin piyasa koşullarında fiyat verdiğini tabir ediyorlar. Fiyatların makûs olmadığını, uygun olduğunu söyleyen temsilciler, devletin fiyat açıklarken 1.5 ay gecikmeli olarak piyasanın oturmasını beklediğini belirtiyorlar.

Çiftçilerin ve fabrikalarda geçen yıldan kalan çeltik eserin de olduğu lisana getiriliyor. Piyasada talep eksikliği olduğu ve bunun pirinç tüketimde yaşanan düşüşten kaynaklandığı belirtiliyor. Pirinç tüketiminde azalmanın yaklaşık 3-4 yıldır devam ettiğini belirten temsilciler, kişi başı tüketimin bu yıl daha da azalma beklendiğini bildirdiler. Kişi başı tüketim 9.5 kilo civarındaydı. Kişi başı tüketimin azalmasında ithal eserlerin rolü büyük.

Diğer yandan Türkiye’de 60’ın üzerinde tohum çeşidinin yarısından fazlasının pilavda yeterli sonuç vermediği belirtiliyor. Kelam konusu çeşitlerin mutfak kültürümüze uygun olmamasından ötürü tüketici pilav yapmaktan uzaklaştığı aktarılıyor. Pirinç almak istemeyen tüketici bulgur ve makarnaya yöneliyor. Son yıllarda kişi başı pirinç tüketiminde 1.5 kilogram gerileme yaşandı.

Kaynak: Dunya.com