Tarımın bâtın gücü; 2 milyon bayan çiftçi

Mehmet Hanifi GÜLEL

Birleşmiş Milletler, her yıl 15 Ekim’de bayanların ziraî üretimdeki rolünü görünür kılmak ve kırsal alanda herkes için eşit fırsatlara erişimin ehemmiyetini vurgulamak üzere Dünya Çiftçi Bayanlar Günü’nü kutluyor. İş Bankası da bu yıl Türkiye’nin farklı bölgelerinden çiftçi bayanları ve tarım girişimcilerini bir ortaya getiren “Kadının Gücü: Geleceğin Tarımı” aktifliği ile kutladı. Aktiflikte yapılan iki farklı panelde öncü tarım uygulamalarına imza atan çiftçi bayanlar ilham veren öykülerini paylaştı.

“Her vakit bayanların yanındayız”

Aktifliğin açılışında konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, tarıma, girişimciliğe, bilime, teknolojiye, toplumsal cinsiyet eşitliğine, bayanın güçlendirilmesi prensiplerine, etrafa ve beşere büyük kıymet verdiklerini vurguladı. Akan, Bankanın birinci günden bu yana kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya koyduğu vizyon ve kıymetlerden aldığı ilhamla ülke iktisadının kalkınmasına ve modülü olduğu toplumun gelişimine katkıda bulunmak için çalıştığını söyledi.

Atatürk’ün 1922 yılında yaptığı, Türkiye’nin gerçek sahibi ve efendisi olarak köylülere işaret ettiği; köylünün çalışmasının semeresini kendi faydasına en yüksek seviyeye çıkarmayı iktisat siyasetin ana prensibi olarak tanımladığı meclis açılış konuşmasına gönderme yapan Ortan, “Bugün yeniden çiftçilikle, tarımla ilgili bir konuşma yapılsa bundan çok öteye gittiğimizi, çok aralık kat ettiğimizi söylemek güç olur.

O gün söz edilen sıkıntılar bugün de kısmen de olsa geçerliliğini korumaktadır” dedi. Ortan, Atatürk’ün 1925’te Kastamonu’da bayanlarla ilgili bir konuşmasındaki, “İnsan topluluğu bayan ve erkek denilen iki cins beşerden mürekkeptir. Kabil midir ki bu kütlenin bir modülünü ilerletelim, ötekini ihmal edelim de kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin. Mümkün müdür ki, bir cismin yarısı toprağa zincirlerle bağlı kaldıkça öteki kısmı göklere yükselebilsin.

Ey kahraman Türk bayanı sen yerde sürünmeye değil omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın” kelamlarını de paylaşarak, konuşmasını şöyle tamamladı: “Kadınların Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana hem eşitlik çabasında hem de ülkemizin çağdaşlık ve kalkınma seyahatinde değerli roller üstlendi. Bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da bu seyahatte her vakit yanınızda olmaya ve problemleri aşmak için birlikte uğraş etmeye devam edeceğimizi vurgulamak istiyorum.”

Tarımın ulusal gelirden aldığı hisse yüzde 5,8 iken, çalışan nüfus içindeki hissesinin yüzde 16 düzeyinde olduğunu belirten İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet, burada öne çıkan iki temel mevzunun verimlilik artışı sağlayacak teknoloji kullanımı ve tarımın zımnî gücü bayanlar olduğunu söyledi.

Tarım alanında yeni bir kıssa yaratacaksak bunu tarımın bâtın gücü olan bayanlarla yapacaklarını söz eden Fazilet, tarım, bayan emeğinin en ağır olduğu lakin bayanın en görünmez olduğu bölüm. Daha yeterli bir gelecek inşa etmek için birinci yapılması gerekenlerden biri bu görünmez gücü görünür hale getirmek. Bu yalnızca bayanın sosyo-ekonomik güzelleşmesi manasında değil Türkiye’nin tarım bölümünde randıman meselesini aşması manasında da çok önemli” diye konuştu.

Teknolojiye ve yeni usullere açıklar

Bunun için bayan dayanışması ve iş birliğinin artmasının kıymetine dikkat çeken Fazilet, son periyotta bayan kooperatiflerinin bu manada değerli katkı sağladığını bildirdi. Bayanların her alanda teknolojiye, yeni usuller ve teknikleri öğrenmeye, benimsemeye açık olduğunu tabir eden Fazilet, bu bakımdan çiftçi bayanların tarımda teknolojik dönüşümü gerçekleştirme konusunda da kıymetli bir rol oynayacağını aktardı.

Rakamlarla bayanların tarımda yeri

Dünya genelinde, çalışan her 4 bayandan 1’i tarım alanında çalışıyor. Avrupa Birliği ile OECD ülkelerinde ise bu oran yalnızca yüzde 3 civarında. Türkiye genelinde 2022’de tarım dalında yaklaşık 4,9 milyon kişi çalışırken bunun 2 milyondan fazlası bayanlardan oluşuyor. TÜİK 2022 bilgilerine nazaran, çalışan bayanların yüzde 21’i tarımla geçimini sağlarken, erkekler için bu oran yüzde 14 seviyesinde.

Tarım, bayan çalışanların kayıt dışılık oranı yüzde 90 düzeyine ulaşıyor. Türkiye’de toplam istihdamın 3’te 1’ini, ziraî istihdamın yüzde 42’sini bayanlar oluşturuyor. ÇKS kayıtlı bayan çiftçilerin yalnızca yüzde 13,3 hisseye sahip. Fiyatsız aile emekçisi 2 milyonun yüzde 77’sini bayanlar oluştururken, tarımda patron bayan sayısı yalnızca 2 bin.

Kaynak: Dunya.com