ABD’nin başını 550 milyar $’lık ticari gayrimenkul borcu ağrıtacak

Emre ERGÜL

1-Para siyasetinin tesirlerinin daha geniş bir tesir yaratması ve salgın sonrası rüzgarların azalması nedeniyle ekonomik büyümenin 2024’te yavaşlaması mümkündür.

Yumuşak iniş olarak da bilinen gerçek GSYİH büyümesinin bu yılın büyük kısmında hafif genişleme ile daralma ortasındaki çizgide yürümesini bekliyoruz. 2023’te beklenenden daha uygun bir gerçek GSYİH büyümesi olan yüzde 2.8’i izledikten sonra, 2024’te trendin altında yüzde 0.7’lik bir büyüme suratı öngörüyoruz.

GSYH’nin ana bileşenleri ortasında tüketici harcamalarının bundan sonra daha yavaş bir süratte artması beklenen mali harcamalar, 2023’te olumlu bir katkıdan mütevazı bir düşüşe geçebilir. 2023’te işletme yatırımları ve konut faaliyetlerinde görülen kayda bedel düşüşler, yüksek faiz oranları nedeniyle görünüm sessiz kalsa bile 2024’te performansın güzelleşmesinin temelini oluşturdu; Hizmetler dalının 2023’teki gücünün yumuşaması muhtemel

2- Faiz artırımı döngüsünün bittiğini varsayıyoruz. Enflasyon önümüzdeki çeyreklerde ölçülü seyrini sürdürürse, FOMC’nin siyaset faizlerini gelecek yılın ortasına yanlışsız yavaş yavaş olağanlaştırmaya başlayacağını düşünüyoruz.

Haziran ayından itibaren her toplantıda 25 baz puanlık kesintiler yapılmasını ve Fed fonları maksat aralığının 2024 sonunda yüzde 4-4.25’e getirilmesini öngörüyoruz. Eş vakitli olarak, Fed’in bilanço ikinci çeşit programı olan niceliksel sıkılaştırmanın da birebir düzeyde kalması bekleniyor. Ayda 95 milyar dolar seviyesindeki niceliksel sıkılaştırmanın gelecek yıl iktisattan yaklaşık 1 trilyon doların silinmesine yol açacağı kestirim ediliyor.

3- ABD’li tüketici eğilmeye başlayabilir lakin kırılmaz. Tüketici harcamalarındaki artışın 2023’teki güçlü temposuna nazaran gelecek yıl yavaşlamasını beklemek için çok sayıda neden var: fazla tasarrufların azalması, fiyat artışlarının sabit kalması, düşük tasarruf oranları ve bastırılmış talebin azalması. Ek olarak, öğrenci kredisi ödemelerinin yine başlaması ve yüksek faizli araba ve Y nesli kredi kartı gecikmelerindeki artış, kimi tüketiciler için ortaya çıkan gerilim işaretleridir.

Öte yandan, hanehalkı bilançoları ve borç ödeme düzeyleri sağlıklı kalıyor. Sıkı işgücü piyasaları istihdamı ve hasebiyle gelir seviyelerini desteklemeye devam ediyor. Çapraz akımlar göz önüne alındığında, tüketici harcamalarındaki artışın 2024 yılında genel olarak olumlu kalabileceğini, lakin 2023’e nazaran daha düşük bir oranda olabileceğini düşünüyoruz.

4 -2023’te ABD iktisadına beklenenden daha büyük mali dayanak, 2024’te hafif bir aksi rüzgara dönüşebilir. Mali açık, 2022’deki 950 milyar dolardan 2023 mali yılında kabaca ikiye katlanarak 1.84 trilyon dolara (GSYH’nin yüzde 7.4’ü) yükseldi. Bu yılki açık genişlemesinin tam boyutu klasik manada teşvik olarak görülmese de federal hükümetin bu durumu dikkate aldığı açık. 2024’e baktığımızda, federal açığın hâlâ GSYH’nin yüzde 5.9’u kadar çok büyük bir sayıya daralmasını bekliyoruz; bu da harcama tarafındaki bir ölçü kemer sıkmayı yansıtıyor ve kısmen hükümet borçlarına ait yüksek faiz harcamalarıyla dengeleniyor.

5 İşsizlik, tarihi bağlamda düşük kalmaya devam ederken; 2024’te daha da yükselebilir. İş piyasasındaki ivme, yavaşlayan maaş bordrosu büyümesi ve ölçülü bir formda artan işsizliğin yanısıra, işten ayrılma oranlarının ve süreksiz yardımın azalmasıyla azalmaya başlıyor. Geçen yıl işgücüne artan iştirak ve artan göç modelleri işgücü arzını artırırken, çalışma haftasının kısalması da işgücü talebinin azaldığını gösteriyor.

Pandemiden sonra yeni personel ekleme ve elde tutmanın zorlukları göz önüne alındığında, işletmeler yavaşlayan ekonomik ortamda personel çıkarma konusunda olağandan daha isteksiz olabilir. O denli olsa bile, daha az işe alım faaliyeti, emekçi kaybı nedeniyle işsizlik oranının gelecek yılın sonuna kadar yüzde 4’ün ortalarına yükselmesine neden olmak için kâfi olabilir. Zati yavaşlayan fiyat artışları, daha yumuşak bir işgücü piyasası bağlamında daha da yavaşlayacaktır.

6 -Enflasyon eğilimleri soğuyor lakin 2024 yılı boyunca Fed’in yüzde 2 amacının üzerinde kalması beklenen. 2022’de 40 yılın en yüksek düzeyine ulaşan enflasyon, hem manşet hem de çekirdek bazda 2023’te kıymetli ölçüde yavaşladı. Kimi kategorilerde başkalarından daha fazla düzgünleşme görüldü. Örneğin temel mal enflasyonu Şubat 2022’deki tepe noktası olan yüzde 12.4’ten Ekim 2023’te yüzde 0’a düştü. Yapışkan barınma kategorisini de içeren temel hizmet enflasyonundaki ilerleme daha yavaş oldu.

Şubat 2023’te yüzde 7.3 ile tepeye ulaşan temel hizmet enflasyonu, Ekim 2023’te hala yüzde 5.5 üzere yüksek bir düzeyde seyretti. Piyasa kira fiyatlamalarındaki gecikmenin enflasyon okumalarına ulaşmasıyla birlikte 2024 yılında konut enflasyonunun ölçülü bir seyir izlemesini bekliyoruz. Fed’in tercih ettiği enflasyon ölçüsü olan çekirdek PCE fiyatlarının 2023’teki yüzde 3.4’ten 2024’te yüzde 2.4 artacağını varsayım ediyoruz.

7 Konut dalı faaliyeti, konut kredisi faizlerindeki yükselişin tesiriyle son 18 ayda yüzde 30-40 oranında düştü. Konut satın alınabilirlik ölçümlerinin 40 yılın en düşük düzeyinde olması ve ipoteklerin yüzde 75’inin yüzde 4 yahut altında sabitlenmesiyle birlikte ABD konut piyasası fiilen donmuş durumda. Gerçek konut yatırımı son altı çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış yıllık yüzde 12 oranında düştü.

Bu ortada, mesken bedelleri 2023’te sıkı arz ve tarihi olarak düşük boş durumlar nedeniyle yüzde 6 artarak neredeyse tüm vakitlerin en yüksek düzeylerine ulaştı. Son yıllarda esasen büyük olan düşüş göz önüne alındığında, yakın vadede trendler yumuşak kalsa bile konut piyasasının 2024’te 2023’e nazaran daha âlâ performans gösterebilecek iktisat alanlarından biri olduğunu düşünüyoruz.

8 Global tedarik zincirinin tekrar yapılandırılması vakit alacak. Geçtiğimiz yıl, stok kısıtlamaları ve nakliye maliyetleri düştükçe, tedarik zinciriyle ilgili konular kısa vadeli taktiklerden, dayanıklılığı sağlarken maliyetleri en aza indirmeye yönelik uzun vadeli stratejilere kaydı.

CHIPS ve Bilim Yasası ile Enflasyonu Azaltma Yasası da dahil olmak üzere 2022’de kabul edilen mevzuat, yarı iletkenler ve yenilenebilir güç kaynakları da dahil olmak üzere belli stratejik sanayilere karada üretime teşvik sağlıyor. Bu, geçen yıl yüksek teknolojili üretim yapılarına yapılan iş yatırımlarının artmasına neden oldu. Daha büyük fotoğrafta, en kolay değişiklikler bile hem maliyetli hem de karmaşık olduğundan, global tedarik zinciri düzenlemelerinin ihtiyatlı bir süratte devam etmesini bekliyoruz.

9Ticari gayrimenkul bölümü üzerindeki baskıların ağırlaşması olası. Uzun vadede yüksek faiz oranı ortamı ve küçük ve bölgesel bankalar ortasındaki zorluklar, kredi standartlarının sıkılaşmasına ve yavaş büyümenin yavaşlamasına neden oluyor. Bu durum, tüm kredi tiplerinde yaşanıyor lakin en çok küçük ve bölgesel bankaların manalı bir riske sahip olduğu ticari gayrimenkul bölümünde görülüyor. Bu yıl vadesi dolacak yaklaşık 550 milyar dolarlık ticari gayrimenkul borcuyla birlikte, kredi verenler ve yatırımcılar için ziyanların artması bekleniyor. Bunun sistemik bir sorun olmasını beklemesek de azalan borç verme faaliyetleri ve potansiyel yatırımcı kayıpları ekonomik açıdan olumsuz bir durum olabilir.

10 Jeopolitik riskler ön planda olmaya devam edecek. Çin ile artan ticari tansiyonlar, devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı ve Ortadoğu’daki çatışma, tüm bunlar 2024’e hakikat belirsizliklerin ve risklerin devam ettiğine işaret ediyor. ABD’nin direkt ekonomik tesiri şu ana kadar sonlu olsa da, daha büyük risk bir arz şokudur. Bu yıl yapılacak ABD başkanlık seçimleri, zati yüksek olan tansiyonlar göz önüne alındığında, jeopolitik üzerinde son devirdeki döngülerden daha tesirli olabilir.

Kaynak: Dunya.com