Bu faizle yatırım yapılmaz

Jülide Yiğittürk Gürdamar / BURSA

Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, 2024 yılı boyunca yüzde 40’ın altında bir kredi faizi görülmeyeceğini lisana getirerek “Realite bu. Bu faizle Yatırım yapılır mı? Hayır, yani yüzde 40’ın üstünde bir kredi faizi ile TL cinsinden Yatırım yapılacak bir ortam değil” dedi.

Baştuğ, geçen yıl bütün kredilerin büyümesinin yüzde 40-50 aralığında iken kredi kartı büyümesinin yüzde 150 olduğun hatırlatarak “Şu anda kredi kartı Türkiye’deki en ucuz finansman aracı. Enflasyonla uğraş için bu cins kılcal damarlara dokunulacaktır” diye konuştu. Baştuğ, bu yıl kredi kartı ve tüketici kredilerinde risk maliyetinin en az 50 baz puan artacağını bir bozulma beklediğini vurguladı.

Kredi kartlarına düzenleme

Garanti BBVA Genel Müdürü Baştuğ, Bursa’da sürdürülebilirlik bahisli toplantının akabinde yaptığı açıklamada, enflasyonla uğraş edecek bir ülkede tüketimin kredi kartı alacaklarının üç kattan fazla artmasının hakikat olmadığını bununla alakalı bir formda düzenleme gelmesi gerektiğini vurguladı. Baştuğ, vatandaşın ödeme konusunda rahatsız edecek bir yapılanma olacağını düşünmediğini Merkez Bankası’nın çok rahatlıkla bir istikrar bulacağını söyledi.

2023 yılında yüzde 15’lerde olan kredi faizlerinin yüzde 45-50’lere gelince sıkıntıların doğal olarak beraberinde geldiğine işaret eden Baştuğ, şöyle konuştu:

İlk artış kredi kartı ve tüketici kredilerinde

“Türkiye’de 2023e kadar çok önemli kredi büyümesi yaşandı, bu kredi büyümesi makul faizlerle olduğu için biz dünyada hiçbir yerde görülmeyecek biçimde kredi batırmadık. Bu bizim üstün becerimizden olmadı ortam bunu getirdi. Türkiye üzere ülkede risk maliyeti dediğimiz cost of risk için bankalar yüzde 1-1,25 ortasında tertipli olarak kredi maliyeti ayırmak zorundalar. Zira batırdıkları kredi büyüttükleri sıkıntılı krediler bu bu maliyeti mecburî kılar. Bizim geçen sene bu risk maliyeti kimi bankalarda yüzde 0,4 çıktı, kimilerinde yüzde 0,6 çıktı. Türkiye bir ekonomik dalgalanmadan geçerken bu yüzde 1-1,25’in 1.5 olmasını beklersiniz lakin Türkiye’de yüzde 0,6’larda gerçekleşti. Bu gerçek bir şey değil, artık 2024’te burada bir düzelme bekliyoruz. Bu düzelme birinci evvel tüketicilerde olarak şirketlerde değil. Tüketicilerdeki düzelmeyle düzelmeden kastım kötüleşme olması gereken olağana gelme yani 2024’te o 60 baz puan gördüğümüz cost of riski 100-125 baz puan civarında göreceğiz. Bunun da birinci dalgası kredi kartları ile tüketici kredilerinde olacak. Bu olağan doğal olması gereken bu realiteyi söylüyorum.”

Bu düzelmenin bankaların yahut dalın önemli bir bozulması manasına gelmeyeceğine vurgu yapan Baştuğ, bankaların bunun kalkacağını lisana getirdi. Baştuğ, gerçek kesimde de ise bozulmanın o boyutta olmayacağını gerçek kesimin bu dalgayı 2025’te göreceğini de kaydetti.

Yatırım için TCMB ve YP kredi önerisi

Baştuğ, banka olarak uzun periyottur bu kadar sağlıklı gerçek bölüm bilançosu görmediklerini tabir ederek 2020 sonları 2023 ortasına kadar dalın enflasyonun çok altında kredi faizleriyle muazzam bir sermaye birikimi yaptığını lisana getirdi. “Ama artık bu değişti” diyen Baştuğ, seçimden evvel ortalama kredi faizleri 14 -15 iken mevduatı yüzde 30 ile mal ettiklerini enflasyonun yüzde 60 olduğunu hatırlatarak “Yani hiçbir şey yapmayıp stoğuna malı alan birisinin bir sene sonra banka kredisini ödedikten sonra stokun yarısı kendine kalıyordu yani lakin bu bitti” dedi. Baştuğ, bugün mevduat faizine yakın kredi faizi konuşulur hale geldiğini, doğal olarak kredi maliyetinin bugün olması gereken yere geldiğini vurgulayarak, paranın maliyetiyle kredinin maliyetinin konuşmaya başladığını bu yıl düşük kalacak büyümenin iç talebi daraltacağını ve bundan da gerçek kesimin nasibini alacağını söyledi.

Herkesin önlemini alması gerektiğini tabir eden Baştuğ, bu ortamda endüstricinin, üretim yapanın ya da hizmet kesiminde çalışanların 2024 boyunca yüzde 40’ın altında bir kredi faizi göremeyeceğine dikkat çekti.

Baştuğ, şunları söyledi: “Realite bu. Bu faizle yatırım yapılır mı? Hayır, yani yüzde 40’ın üstünde bir kredi faizi ile Türk Lirası cinsinden yatırım yapılacak bir ortam değil. Bunun olacağı vakit nedir? Faizlerin düşüşü, enflasyon beklentisi, ümit ediyoruz, her şey istediğimiz üzere giderse 2025’in ortalarında daha sağlıklı faiz oranları konuşmaya başlayabiliriz.”

Bunun yatırım ortamı bulunmadığı manasına gelmediğine işaret eden Baştuğ, TL cinsi yatırım kredisi için Merkez Bankası’nın YTAK kredileri bulunduğunu hatırlattı. Baştuğ, YTAK programında çok uygun faizlerle 2 yıl ödemesiz 10 yıllık TL cinsi krediler geleceğini, bunu kaçırmamak gerektiğini kaydederek, “Yatırım için TL kredi Merkez Bankası’nın kaynağı bence muazzam bir kaynak. İkincisi, Türkiye’nin görünümünün düzelmesi ve banka bilançolarının yabancı para kredi konusunda çok rahat olması nedeniyle bilhassa kur riski taşımayan yabancı para geliri olanlar yabancı para kredi kullanabilir. Yabancı para finansman konusunda bence bir problem yok” dedi.

Bankaların TL yatırım kredileri çok daha büyük bir işletme sermayesi dünyası bulunduğunu söyleyen Baştuğ, firmaların bu alanda yüzde 40-45 ile krediyi alıp sağlıklı bir formda döndürebileceklerini kaydetti. İşletme sermayesinde bankaların hükmî kredilerdeki aylık yü de 2,5 büyüme hududu kapsamında yılı yüzde 42 büyüme ile kapatacaklarını düşündüğünü belirten Baştuğ, “Sadece yatırım kredileriyle alakalı cazip bir oran olmadığını söylüyorum” dedi.

Enflasyonda asıl arbede yüzde 40-45’ten sonra verilecek

Enflasyonda zirve noktayı nisan, mayıs üzere görmeyi beklediklerini temmuz ağustostan sonra ise baz tesiriyle enflasyonda önemli kırılma yaşanacağını kaydeden Baştuğ, “Yılı yüzde 40-45 aralığında bir noktada bitireceğimizi düşünüyorum. Enflasyonla asıl çaba bundan sonra başlayacak. Zira kalıcı enflasyon o, yüzde 45 ve sonrası… Kurun tesiri, vergi artış tesiriyle oluşan balon gidecek. Biz asıl büyük arbedeye, o yüzde 40’lardan yüzde 45 sonra başlayacağız. Bu da sene sonu üzere olacak” diye konuştu. Enflasyonla çabada bütçenin de değerli olduğunu denetim altında olan bütçenin sarsıntı nedeniyle 2023’te etkilendiğini belirterek bu yıl şayet petrolde çok önemli bir dalgalanma olmazsa 30-35 milyar dolarlık bir cari açık olacağını kaydetti.

OVP’de söylenen kurun gerçekleşecek kur olduğunu düşündüklerini söyleyen Baştuğ, Yani yıllık 42, yüzde 42’ye yakın bir develüasyon lakin her halde enflasyon bunun üstünde olacak. Yani TL nominal olarak sizin hoşunuza gitmeyecek bir formda enflasyonun altında kıymetlenecek. Çok önemli bir dalgalanma beklemiyoruz. Kur istikrarına kimseye rahatsız etmeden bugüne kadar olduğu üzere sakin devam edecek” diye konuştu. Baştuğ, seçimlerden sonra 2023 yabancı girişi olduğunu bundan sonra da bu biçimde devam etmesini beklediklerini kaydederek iktisat ve maliye siyasetinin bunu hak ettiğini lisana getirdi. Baştuğ, para ve maliye siyasetinin eşgüdümlü harekete devam etmesi gerektiğini de söyledi.

Parasal sıkılaşmanın dozu seçimden sonra artacak

Garanti BBVA Genel Müdürü Baştuğ, bankacılık dalının güç vakitlerden geçtiğini söz ederek şöyle devam etti: “Bu nedir? 2023’ün ortalama enflasyonu yüzde 54, 2024 ortalama enflasyonu yüzde 50 olacak. Bankacılık enteresan bir biçimde enflasyonun altında para kazanmaya devam edecek. Nakdî sıkılaştırma, bankacılık üstünde bir baskı yarattı. Doğal olarak bir nakdî sıkılaştırmalar devam eder. Enflasyonla gayrette öteki bir sistem yok. Bunun seçimden sonra dozunun biraz artacağını da bekliyoruz açıkçası, bu da bizi şaşırtmayacaktır. Şu an biz ortalama mevduatı yüzde 45- 50 ortasında fiyatlıyoruz. Kredilerimiz şimdi oralara gelmedi zira stoğu yönetiyoruz. O denli olunca da bankacılık şu an çabucak hemen tamamı negatif marja çalışıyor. Müspet marja geçeceğimiz günleri de bekliyoruz lakin şu an negatif marj biz bunu şu an yaşıyoruz.”

Enflasyonla gayret nedeniyle krediler üzerine koyulan kısıtlamaların dalı sınırladığını söz eden Baştuğ, sınırlamanın karşılığı olarak da Türkiye’de nominal olarak en fazla parayı kazanan kurumlar olan bankaların sermayelerinin karşılığını alıp alamadıklarını sordu.

Baştuğ şu değerlendirmeyi yaptı: “Peki sermayelerin karşılığını alabiliyor mu bankalar? Hayır. 2021’de enflasyon yüzde 20’yken yüzde 14 kazanmış bankacılık. 2022’de enflasyon yüzde 72, bankacılık yüzde 42 kazanmış, 2023’te enflasyon ortalaması yüzde 54, öz kaynakkarlığı bankacılıkta yüzde 34. Özkaynak karlılığında bankacılık Türkiye’de sektörelerde 15. sırada.”

Enflasyonun altında kaldığımız her periyotta sermaye eriyor

Bankaların sermayesinin para olduğunu enflasyona karşı kendilerini koruyabilecek varlıklara gerçek kesim üzere yatırım yapamadığını lisana getiren Baştuğ, “Paranın maliyeti de enflasyon. Enflasyonun altında kaldığımız her devirde bizim sermayemiz eriyor. Enflasyonun düşüşü bankalara da daha müspet bir çalışma ortamı sağlayacak. Bankaların sermayeleri çok güçlü; bunların hepsini absorbe edebiliyor ancak bir sermayedarın isteme hakkı var banka sermayedarlarının da bu mevzudaki haklı şikayetlerini lisana getirmek isterim” dedi.

TL mevduat faizleri 2024 yılı boyunca cazip olmaya devam edecek

Baştuğ, bankaların KKM’yi TL’ye döndürmekle alakalı çok net bir misyonu olduğunu ve düşüşün devam ettiğini kaydederek bu düşüşün de bankaların cazip TL faiz vermesiyle oluştuğunu lisana getirdi. Bankaların burada duramayacaklarını geçerli olan regülasyonların KKM’den kurtulana kadar bankaları cazip TL faiz vermeye zarurî kıldığını söyleyerek, “Bundan bir kaçış yok. Altını çok net çizebilirim verdiğimiz kredinin üzerinde mevduat faizi verdiğimiz anlar var. TL faizler 2024 boyunca cazip olmaya devam edecek. Dövizi cazip kılmayacak TL yatırımı cazip kılac ak siyaset devam edecek, bankalar da bunu bilerek isteyerek severek destekleyecekler bunda bir düşünce görmüyorum” dedi.

KKM’de aylık yüzde 5 ile başlayan dönüşümün bankasında yüzde 15’e kadar çıktığını çözülmenin hızlandığını lisana getiren Baştuğ, bankaların TL mevduat faizini vermeye devam ettikçe yılın ikinci yarısına yanlışsız önemli formda KKM yükünü azaltmış olarak işin içinden çıkılabileceğini düşündüğünü vurguladı.

Biz de bu ülkenin bankasıyız

Merkez Bankası’nın YTAK kredilerinin şimdi detaylarının belirli olmadığını lakin kamu bankaları kadar özel bölümün de Türk endüstrisine önemli penetrasyonu olduğunu vurgulayarak “Eğer sistemde adil kullandırım sağlanacaksa kamu özel ayrımı yapılmadan bir bankanın kaldırabileceği risk ölçüsü ne kadarsa o kadarını vermesi lazım. Biz de bu ülkenin bankası olarak çalıştığımız sanayiciye biz de kullandırmak isteriz” dedi.

Kaynak: Dunya.com