Çiftçiler’den ‘destekler artsın ödemeler nakit yapılsın’ talebi

Mehmet Hanifi GÜLEL

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz hafta 11,5 milyar liralık 2023 yılı buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik için verilecek olan mazot gübre takviyesinin 5 ay erkene çekildiğini açıkladı. Gübre mazot desteklemesi 2024 yılının mart ayında ödenmesi planlanıyordu.

Çiftçi temsilcileri, tıpkı olarak kartlara yatırılacak olan desteklemenin nakit ve günün girdi maliyetleri göz önünde bulundurularak artırılmasını talep ediyor. Tıpkı olarak ‘Başak Kart’a yatırılan desteklemelerin yalnızca kelam konusu bankanın pos makinesinin bulunduğu bayilerde geçtiğini söz eden temsilciler, geçen yıl yüzde 1 ile 1,5 oranında kart komitesi kesildiğini belirtiler.

Geçen yıl hububatta dekara 121 lira verildi

Bu yıl tarım bölümüne verilecek toplam destekleme ölçüsü 54 milyar lira olarak yer alıyor. Geçen yıl buğday, arpa, yulaf, çavdar ve tritikaleye için dekar başına mazota 75 lira, gübreye ise 46 lira ile toplamda 121 lira destekleme verildi. Çeltik için ise dekara 250 lira mazot ve 21 lira gübre olmak üzere toplamda 271 lira ödeme yapıldı.

‘’Nakit verilirse daha çok âlâ olur’’

Desteklemelerin erken ödenmesiyle ilgili DÜNYA’ya konuşan Adana Çiftçiler Birliği Lideri Keyifli Hakikat, 2023 yılı desteklenme kararnamesinin açıklanmadığı için, dekara ne kadar mazot ve gübre dayanağının verileceğinin daha muhakkak olmadığını söyledi.

Söz konusu eserlere toplamda 11,5 milyar lira ödeneceğini aktaran Hakikat, ‘’Geçen yıl da kelam konusu destekleme erken ödenmişti. Anadolu’da, çeltik dışında destekleme ödenmesi planlanan eserlerin ekim devri ekim-kasım ayları olarak yer alıyor. Çiftçiler gübresini ve mazotunu alsın diye bu türlü bir uygulamaya gidildi. Bunda da nakdi ödeme değil, birebir ödeme yapılıyor. Yani dekar başına belirlenen gübre ve mazot bedelinin parası karta yükleniyor. Yalnızca o parayla gübre yahut mazot alabiliyor.

Bu da Başak Kart’ın geçtiği bayilerde ödenebiliyor. Bizim talebimiz, üretim yapan çiftçi bu girdileri almak zorunda olduğu için nakit verilirse, bu daha çok uygun olur. Nakit verilirse, tahminen çiftçi daha yüksek faizli bir borcunu kapatacak. Bunun parasını tıpkı olarak karta yüklemek yerine, nakit olarak çiftçiye ödenmeli. Öteki yandan, hangi esere ne kadar takviye verileceği biran evvel açıklanması lazım’’ dedi.

Desteklerden kesinti yapılıyor

Öne çekilen desteklemenin direkt çiftçilerin hesabına yatırılmasını talep eden Şanlıurfa Ziraat Odaları Vilayet Uyum Konseyi Lideri ve Hilvan Ziraat Odası Lideri Hikmet İpar, 5 ay öne çekilen desteklemelerin çiftçiye birebir olarak kredi kullandırıldığını belirtti.

Çiftçilerin bunu kullanmak istediklerinde, bankada sicillerinin pak olması gerektiğini ve 2024 yılının mart ayında ödenecek paraya karşılık sıfır faizli kredi kullandırdığını aktaran İpar, bunu yaparken de evrak masrafı ismi altında yüzde 1 ile 1,5 ortasında kesinti yapıldığını bildirdi.

Karta yüklenen desteklemenin Ziraat Bankası pos makinesinin olduğu yerlerde geçtiğini söz eden İpar, ‘’Eğer bayi bir sonraki gün paranızı çekerse, banka tarafından kesinti uygulanıyor. Bayi, bankada 45 gün parayı bekletirse o parayı kesintisiz alabiliyor. Hasebiyle hiçbir bayi 45 günü beklemez. Bayi yapılan kesintiyi çiftçiye yansıtıyor. Geçen yıl yüzde 1,5 oranında kesinti yapılıyordu. Başka yandan bu kesintinin yapılmasını istemeyenler mart ayında paranın yatmasını bekliyor. Lakin o vakit da mazot ve gübre fiyatının ne olacağı da belirli değil’’ biçiminde konuştu.

‘’Verilen ziraî desteklemeler çok az’’

Desteklemelerin çok sıhhatsiz olduğunu belirten Konya Başkan Çiftçi Derneği Lideri Hüseyin Doğançukuru, ziraî üretime olumlu bir tesiri olmadığını söz etti. Bu sebeple desteklemerin erken verilmesi yahut geç verilmiş olması çok yararı olmadığını öne süren Doğançukuru, ‘’ Desteklemeler, çiftçinin harcamış olduğu masraflar ve cironun içinde yüzde 5’i geçmiyor. Ziraî desteklemeler çok az, sayı olarak topladığımız vakit yüksek olabilir fakat bu o neticeyi almaya yetecek kadar değil. Öteki yandan, nakit ödemede ekim yapmadığı halde destekleme alan arazi sahiplerine yarar sağlıyor, bu yüzden mazot ve gübre takviyesi olarak verilmesi daha doğru’’ dedi.

‘’Girdi maliyetleri 4 kat arttı’’

Bu yıl destekleme ölçülerinde artış beklediklerini aktaran Diyarbakır Ziraat Odaları Vilayet Uyum Lideri ve Çınar Ziraat Odası Lideri Mehmet Cevat Kanıt, bugünkü maliyetler karşısında eski takviyelerin artık gülünç duruma düştüğünü söyledi. Takviyelerin artırılıp, verilmesi gerektiğine dikkat çeken Kanıt, ‘’Eğer, dayanaklar erken verilecekse maliyetler göz önünde bulundurulup verilmeli.

Desteğin erken verilmesine sevindik lakin işte dekar başına ne kadar verilecek ve bu ölçünün ne kadar olduğu şimdi bir açıklanmadı. Bizim talebimiz bu ölçülerin artırılması. Son 2 yılda bilhassa mazot, gübre, ilaç ve tohum üzere girdi kalemlerin maliyetler en az 4 kat artmış durumda. Dayanakların de buna nazaran artırılmasını istiyoruz. Verilen desteklemeleri de çiftçinin hesabına direkt atılmasını talep ediyoruz’’ diye konuştu.

Kaynak: Dunya.com