Dış ticaret fazlası veren bölümde ihracatın hissesi artıyor

Hüseyin VATANSEVER

Türkiye’de tarım makineleri dalı günümüzde dış ticaret fazlası veren bir pozisyonda bulunuyor. Bölümün ihracatında Türkiye’nin hissesi 2022’de yüzde 1.6’ya çıkarken bu sayıyla Türkiye, global tarım makineleri ihracatında 17’nci sırada kendisine yer buldu.

Dünyada yaşanan gelişmeler ziraî üretimin değerini bir defa daha hatırlatıyor. Pandemi ile birlikte dünya genelinde tedarik zincirinin kopması, Rusya’nın tarım ihracatçısı bir ülke olan Ukrayna’ya gerçekleştirdiği müdahale üzere esas olaylar besin tedariki başta olmak üzere tarım kaynaklı sanayileri zora soktu. Öteki yandan iklim krizi de ziraî üretimde ülkeleri müdafaa önlemleri almaya bir defa daha zorladı.

Hatırlanacağı üzere dünyanın ikinci büyük buğday ihracatçısı Hindistan, 2022’de çok sıcaklıkların tesirli olması nedeniyle besin güvenliğini sağlamak ismine buğday ihracatını durdurmuştu. Sel baskınları ve kuraklık üzere ziraî üretimi tehdit eden tabiat olaylarının şiddetinin ve frekansının global ısınma münasebetiyle artacağı göz önüne alındığında tarım işletmelerinin üretimini sürdürmesini sağlamanın ehemmiyeti bir sefer daha dikkate almak gerekiyor.

Dünya nüfusu artarken genişleyen kent merkezlerinin tarım yerlerini daraltması, yerleşim alanlarının yakınlarındaki ziraî işletmelerin varlığını sürdürmesini de güçleştiriyor. Öteki yandan tarım kesiminde iş gücü kullanımı da diğer zahmetler oluşturuyor. Doğal kurallar altında emek ağır çalışma gerektiren üretim hali verimli olmadığı üzere bu şartlarda çalışmak isteyen insan bulmak da güçleşiyor. Dünya genelinde tarımda çalışan nüfusun giderek yaşlandığı da gözleniyor.

Türkiye global ölçekte 17’nci sırada yer alıyor

Tarihsel bilgilere nazaran Türkiye’de birinci tarım ekipmanı üretimi 1861’de Bursa’da gerçekleşti. Pulluk üretimi ile başlayan bu sürecin devamında 1955’te birinci traktör Ankara’da üretilmeye başlandı, Türkiye’de dalın muhtaçlık duyduğu ziraî mekanizasyon araçların tamamına yakını imal edilebiliyor. Türkiye’de tarım makineleri dalı günümüzde dış ticaret fazlası veren bir pozisyona ulaştı ve dünya ihracatında Türkiye’nin hissesi 2022’de yüzde 1.6’ya çıktı ve Türkiye dünya sıralamasında 17’nci sırada yer aldı.

Buna karşın Türkiye’de tarım kesiminin yaşadığı meseleler tarım makineleri bölümüne de yansıyor. Türkiye’deki ziraî işletmelerin yaklaşık yüzde 80’i 10 hektarın altında kalıyor. Tarım işletmelerinin parçalanmış yapısı, üreticinin traktör ve tarım makinesi yatırımı yapmasını güçleştiriyor. Üreticiler eski ve kâfi gücü üretemeyen fiyatı düşük seçeneklere yönelirken iç pazardaki makine üretimi de bu duruma ayak uydurmak zorunda kalıyor.

Akıllı tarım ile somut datalardan yararlanılıyor

Hassas tarımın tersine akıllı tarım, hassas ölçüm yahut tarla içinde ya da tek tek hayvanlar ortasındaki farklılıkların belirlenmesinden çok datalara erişim ve bu dataların uygulanmasına ve toplanan bilgilerin akıllı bir formda nasıl kullanılabileceğine odaklanıyor.

Akıllı tarım yalnızca makinelere değil, tüm çiftlik operasyonlarını kapsıyor. Çiftçiler bu sayede akıllı telefonlar ve tabletler üzere taşınabilir aygıtları kullanarak toprak ve bitkilerin durumu, arazi, iklim, hava durumu, kaynak kullanımı, insan gücü, finansman üzere hususlar hakkında gerçek vakitli bilgilere erişilebiliyor. Sonuç olarak, çiftçiler sezgilerinden daha çok somut bilgilere dayalı şuurlu kararlar almak için gereken bilgilere sahip oluyor

Türkiye’de tarım makineleri ithalata bağımlılığı azaltıyor

Bir diğer mevzu da tarımda kullanılan girdi maliyetlerinin denetim altında tutulması mecburiyet halini alıyor. Üretimin ekonomik getirisi olması bakımından mekanizasyon kayıtsız kalınamayacak avantajlar sunuyor. Tohum ekme, gübreleme ve ilaçlama üzere süreçlerde makine kullanımı, emek ağır çalışmaya nazaran daha verimli sonuçlar veriyor.

Aşırı gübre kullanımının yer altı suları başta olmak üzere doğal kaynakları kirletici tesiri makineleşmeyle önlenirken, mahsuldeki ilaç kalıntısı ölçüsünü azaltıyor ve ilacın gerçek biçimde kullanımını sağlarken etrafa yayılmasını önlüyor. Ayrıyeten tarımda makine kullanımı su kaynakları üzerindeki baskıyı azaltıyor. Damla sulama ve yağmurlama üzere sistemler, yabanî sulamanın tahribatı ve oluşturduğu baskıya karşı bir seçenek oluşturuyor.

Tarımsal mekanizasyonda yazılım muhtaçlığı artacak

Dünya genelinde tarım kesiminde yeni teknolojiler ve bunlara bağlı uygulamalar gündeme geliyor. Dalın geleceğinde daha fazla veriyi işleyerek üretim ölçüsünü ve randımanını artıracak tedbirlerin hızla uygulamaya alınması hedefleniyor. Hassas tarım ve akıllı tarım ile tarımda dijitalleşme eğilimlerinin dünya çapında daha çok gündeme geleceğini söylemek mümkün. Bu gelişmeler doğrultusunda makinelere de yansıyacak. Donanımın yanı sıra ziraî mekanizasyonda yazılım muhtaçlığı artacak.

Hassas tarım uygulamalarında büyük datadan yararlanılacak

Gıda tedariki ve buna bağlı süreçlerin sürdürülebilirliğini sağlamakta ziraî işletmeler, büyük datadan yararlanarak ziraî üretimin idaresinde daha sağlıklı ölçüm, müşahede ve tahliller yapacak. Hassas tarımın gelişimini şekillendirecek iki trend büyük bilgi kullanımı ve tek elde toplanmış gelişmiş analitik yetenekler gösteriliyor. Gelişmiş analitik yetenekler ise kaynağını robotlar, hava görüntüleme sistemleri, sensörler ve daha güçlü lokal hava iddialarından alacak.

Avrupa Parlamentosu’nun Hassas Tarım ve Avrupa’da Çiftçiliğin Geleceği bahisli raporunda hassas tarım, ziraî üretim süreçlerini izlemek ve optimize etmek için dijital teknikleri kullanan çağdaş bir tarım idaresi konsepti olarak tanımlanıyor. Buradaki kilit nokta optimizasyon olarak öne çıkıyor.

Örneğin tüm tarlaya eşit ölçüde gübre uygulamak yerine hassas tarım ile tarla içi toprak değişimleri ölçümleri doğrultusunda gübreleme stratejisi oluşturulur ve buna nazaran gübre ölçüsü tarladaki şartlara uyarlanarak atılıyor. Böylelikle gübre kullanımının optimize edilmesiyle maliyetlerden tasarruf edilmesi ve çevresel tesirin azaltılması sağlanıyor.

Kaynak: Dunya.com