Dışarıda yemek tüketenlerin sayısı 6 ayda yüzde 20 düştü

Mehmet HANİFİ GÜLEL

Yüksek enflasyon karşısında düşen alım gücü, dışarıda yemek yemeyi lüks hale getirdi. Besin eserlerindeki enflasyon, çalışan fiyatları, kira, elektrik ve su üzere masraflarla buluşunca olağan bir restoranda kişi başı yemek 300 liraya dayandı. Restoranlarda maliyetlerinin artması sonucu dışarıda yemek yiyenlerin sayısını da düşürüyor.

Normal bir esnaf lokantasında mercimek çorbası 50 lirayı aşmış durumda. Dal temsilcileri, son 6 ayda müşteri sayısında yüzde 20 azalma yaşandığını belirtiyor. TÜİK’e nazaran 2023 yılında besin enflasyonu yüzde 72.2 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde yüzde 91.2, işlenmiş besinlerde ise yüzde 58.1’e çıktı.

‘’Burada bu işi düzeltecek olan müşteridir’’

Fiyat geçişkenliğinin çok önemli bir kavram karışıklığına yol açtığını kaydeden Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl, hammadde fiyatlarının yükselişi, güç ve işçi üzere birçok şeyin karmakarışık olduğunu söyledi. Fiyat artışlarının önlemek için bir yıldır üzerinde çalıştıkları proje olan kapı önüne menü fiyat listesinin konulması zorunluluğunun getirilmesi olduğunu aktaran Bingöl, ‘’Bu uygulama 1 Ocak prestijiyle başladı.

Bu hem çift menüyü önlemek hem de fiyatı düzeltmek için getirdik. Başka yandan, neyin değerli, neyin ucuz olduğunu kimse şu anda çözemiyor. Yan yana olan iki yerde farklı fiyat karmaşasında iş tekrar müşteriye düşüyor. Yediği esere verdiği paranın değip değmediğini şuurlu tüketiciye iş düşüyor. Arz talep sorunundan ötürü fiyat düzeltecek. Artan fiyatlardan ötürü bilhassa son altı ayda müşteri kaybında yüzde 20’ye yakın düşüş yaşanıyor’’ dedi.

Balıkçıda kişi başına maliyet 5 bin TL

Fazla müşteri gelmesin diye daha çok fiyat artıran yerlerin de olduğunu tabir eden Bingöl, ortalama bir balıkçıda kişi başı fiyatın 3 ile 5 bin liraya çıktığını ve lüks yerlerin dolu olduğunu söyledi. Ayrıyeten ete 2023 yılında yüzde 100’ün üzerinde artırım geldiğini ve son aylarda artış devam ettiğini kaydeden Bingöl, ‘’Asgari fiyata de yüzde 49 artırım yapıldığında bunun stopajı, SGK vergileri de arttı. Bu bahiste ilgili bakanlıktan SGK’daki vergi oranını düşürülmesi teklifinde bulunduk ve düşüş olduğunda menülere de yansır’’ halinde konuştu.

“Koşullar esnafı birebir halde etkiliyor”

İstanbul Lokantacılar Esnaf Odası Lideri ve tıpkı vakitte Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Lideri Sayit Karabağlı da ekonomik şartlar vatandaşı üzere esnafı da etkilediğini söyledi. Karabağlı, hiçbir esnafın ayağına sıkmayacağını belirterek, artan maliyetleri karşılanmak zorunda olduğunu belirtti.

Aksi takdirde esnafın dükkanlarını kilitleyeceğini ve bunun işsizliği tetikleyeceğini bildiren Karabağlı, ‘Bir adet marulun fiyatı 30 lira, çiğköftenin yanına bir tane marul koyuyoruz. Çiğköfte 80 lira, marul 30 lira. Vatandaş da biraz daha yeşillik getir dediğinde ve ekstra yaptığınız anda bir daha müşteri gelmiyor’’ dedi.

Ankara’da bir dizi görüşmelerde bulunduklarını da aktaran Karabağlı, 300 liralık bir eserin 30 lirasının KDV oluşturduğunu belirten Karabağlı, ‘’Yine biz temel tüketim eserlerini yüzde 1 KDV ile alırken, yüzde 10 ile satıyoruz. Ayrıyeten banka maliyetleri var ve yemek kartları da yüzde 12 alıyor. Restoranların üzerine binen bu maliyetler düşerse bir nebze de olsa menülerde fiyatlar geriler’’ açıklamasında bulundu.

Federasyon uygun maliyetli tanzim satış uygulaması başlattı

Türkiye genelinde 170 bin üyelerinin olduğunu ve her bir üyenin 10 kişi çalıştıklarını varsaydıklarında 1.7 milyon kişiyi istihdam ettiklerini bildiren Sayit Karabağlı, üyelerinin maliyetlerini düşürmek için Kocaeli ve İzmir üzere 4 vilayette öncelikle temel girdiler olan un, pirinç ve yağ üzere küçük kalemlerde tanzim uygulamasını başlattıklarını duyurdu Bu uygulamayla un fabrikaları ve toptan eser satanlarla mukavele yaptıklarını ileten Karabağlı, ‘’Böylece onlardan indirimli eser alıyoruz. Üzerine nakliye ve öteki sarfiyatlar bindirilip çok az bir karla temin ediyoruz. Bunu Türkiye genelinde yaygınlaştıracağız inşallah. Şu an dört vilayette örnek olarak başlattık. Şayet projemiz devlet tarafından desteklenirse, girdi fiyatları düşecek. Girdi maliyetleri düşeceği için satış fiyatı da düşecek’’ dedi.

Kaynak: Dunya.com