Dünya medyasını ‘Çin korkusu’ sardı

Çok değil, 8 ay evvel, Çin iktisadı için “Efsane geri dönüyor” deniyordu. Pandemiyi ağır yaralı atlatan ülke, katı “sıfır COVID” siyasetlerinden vazgeçmiş ve memleketler arası ticaret ve turizmle tekrar dünyaya bağlanacaktı… Amerika’nın önde gelen niyet kuruluşları, şahlanmaya kalkan “Kızıl Ejder”in global iktisadın 2030’da yeni işvereni olacağını raporluyorlardı…

Ama olmadı… Çin iktisadı bu yılın ikinci çeyreğinde ivme kaybetti. Geçen ay yayınlanan datalar, düşen ihracatın, zayıf perakende satışların ve can çekişen emlak dalının büyüme üzerinde baskı oluşturduğunu gösterdi. Gayri safi yurt içi hasıla, bu yılın birinci üç ayındaki yüzde 2.2’den haziran ayına kadar olan üç ayda yüzde 0.8 arttı.

Ekonomiyi canlandırmak emeliyle Çinli yetkililer bu ay bir mali piyasa ıslahat paketi açıkladı ve faiz oranlarını beklenenden daha düşük bir oranda düşürdüler.

Harcamalar toparlanamadı, ihracat düştü ve tüketici fiyatları geçen ay düştü. “Kızıl Ejder korkusu” artık dünyanın önde gelen medya yayınlarının manşetlerini süslüyor, zira dünyanın ikinci büyük iktisadının karşı karşıya olduğu zorluklar, global büyüme üzerinde baskı oluşturuyor.

İngiliz The Economist mecmuası bu haftaki kapak evrakını Pekin’e ayırdı. Çin başkanı Şi Cinping’i “Şi’nin başarısız modeli” başlıklı baş yazısında ağır biçimde eleştiren mecmua, global emtia piyasasında paniği şöyle özetledi: “Çin, dünya petrolünün beşte birini; rafine bakır, nikel ve çinkonun yarısını; demir cevherinin de beşte üçünü tüketen bir ülke. Çin’in mülkiyet sıkıntıları, bu çeşit materyallere daha az muhtaçlık duyması manasına gelecek.” Pekala, Çin hükümeti neden yanılgı yapıyor?

Dahası, neden yanılgıları üst üste yapıyor? Mecmua, bu soruyu şöyle cevaplıyor: “Bunun bir nedeni, Çin Komünist Partisi’nin kısa devir büyümeyle artık ilgilenmemesi…Tüm datalar şunu gösteriyor: Şi, Çin’in Amerika’yla daima ekonomik ve askeri çekişme içinde olması gerektiğine inanıyor.

Hedefe ulaşmak için maddesel kayıp verilebileceğine inanıyor. Büyümeyi geniş perspektifte istiyor.” İngiliz Financial Times gazetesinin de ana gündemi Çin oldu. Gazete, “Batılı şirketler Çin’deki yavaş toparlanmanın darbeye karşı uyardı” dediği manşetinde şu görüşlere yer verdi:

-Megatrust Yatırım’dan Qi Wang: “Tüketici, emlak ve iş inancının bu kadar düşük olduğu bir devir hatırlamıyorum. Bu yalnızca kolay, döngüsel bir sorun değil. Yapısal bir şeye benziyor.”

-Çin’deki en büyük dış atırımlardan biri olan BASF’ın işveren Martin Brudermüller: “Çinliler mutsuz ve hükümete güvenmiyor. Çocuklarının eğitimlerine çok para harcıyorlar. Geçen işsiz oranı yüzde 20. Gayrimenkulde çok para kaybettiler. Artık harcamaktan çekiniyorlar.”

– Alman kimyasal şirketi Evonik’in CFO’su Markus Schuh: “İnşaat bölümü krizde, işsizlik önemli sorun, Çin’in toparlanması çok ağır ilerliyor.”

-Covestro’nun CEO’su Markus Steilemann: “Bu yılın ikinci yarısında bir toparlanma beklemiyorum.”

-Booking Holdings CEO’su Glenn Fogel: “Çinli turistler artık ülke dışına çıkmıyor.” Amerikan New York Times gazetesi de “Çin ekonomisindeki meseleler baştakinden kaynaklanıyor” diyerek Şi’yi maksat aldı: “Bu Çin için tehlikeli bir an. Sayılar iktisadın sakinliğini gösteriyor lakin çok daha derin bir kaygı var.”

“Çinli tüketiciler ve işletmeler, hükümetlerinin iktisadın derin sıkıntılarını fark etme ve çözme hünerine sahip olduğuna dair inancını kaybediyor. Şi hükümeti bu temel problemle ilgilenmezse, öbür önlemlerin bu gidişatın durdurulmasında çok az tesiri olacak.”

Araştırma: Çin’de 2 ayda 1.87 milyon kişi COVID-19’dan ölmüş olabilir

ABD’nin Seattle kentindeki Fred Hutchinson Kanser Merkezi’nden araştırmacılar, Çin’deki üç üniversitenin vefat ilanları ve ülkede yaygın kullanılan Baidu arama motorunda mevtle ilgili anahtar sözcük sorgularından elde ettikleri bilgilerle, Aralık 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde “ölüm fazlası” sayılarına ait varsayımda bulundu.

Ölüm ilanlarında ve anahtar sözcük sorgularındaki evvelki yıllara kıyasla artışı hesaplayan ve bunun genel nüfusa izdüşümünü yapan araştırmacılar, ülkede COVID-19’un kitlesel ölçekte yayıldığı iki ayda, 30 yaş üstü 1.87 milyon insanın hastalıktan ölmüş olabileceğini sonucuna vardı.

Salgın hastalık devirlerinde bir ülkede mevt sayıları konusunda tereddütler olduğunda gerçek can kaybı sayısının tespit edilmesi için, nüfus istatistiklerinde şimdiki mevt sayılarını geçmiş yıllarla kıyaslanarak “ölüm fazlasının” hesaplanması geçerli sistem kabul ediliyor. Çin’de 2021 ve 2022 yıllarındaki nüfus istatistikleri kıyaslandığında, 2021’de 10.14 milyon olan vefat sayısının 2022’de 10.41 milyona çıktığı, iki yıl ortasında 270 bin “ölüm fazlası” olduğu görülüyor. Öte yandan Çin, yurtdışından gelen yolculara uygulanan COVID-19 test sonucu bildirme zorunluluğunu 30 Ağustos’tan itibaren kaldırıyor. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, Pekin’de düzenlenen basın toplantısında, bundan bu türlü yolcuların seyahat öncesinde antijen test sonucunu bildirmesinin istenmeyeceğini belirtti.

Kaynak: Dunya.com