Bakanlığın Piyasa Nezareti ve Kontrolü Raporu’ndan derlenen bilgiye nazaran, internetin gelişmesi ve yaygınlaşmasıyla klasik alışveriş mecralarından farklı dinamiklere ve kurallara sahip elektronik bir piyasa oluştu.
e-ticaret, giderek artan halde tüketiciler tarafından tercih edilmeye başlandı lakin bu alan kontrolü çok da kolay olmayan yeni bir ticaret biçimi olarak öne çıktı.
Bu alanda duyulan yasal altyapı gereksinimini gidermek gayesiyle hazırlanan “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu” ile giderek yaygınlaşan e-ticarete husus eserlerin Türkiye’de faal denetlenebilmesine yönelik kurallar ortaya konuldu.
Kanunun alt mevzuatı olarak hazırlanan “Uzaktan İrtibat Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Eserlerin Piyasa Nezareti ve Kontrolüne Dair Yönetmelik Taslağı” da kamuoyunun görüşüne sunuldu. Taslakla internet, telefon üzere uzaktan bağlantı araçları yoluyla piyasaya arz edilen eserlerin şikayet üzerine yahut resen denetlenmesinin, işletmecilerin kontrolü yapan yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmasının ve yetkili kuruluşların kontrol için gerektiğinde saklı satın alma yoluyla numune elde edebilmesinin sağlanması amaçlanıyor.
Sağlık Bakanlığı internetten satılan kozmetik eserleri denetledi
Kanunun akabinde, geçen yıl internet üzerinden yapılan satışlara yönelik kontrol sağlayan kuruluşlar Sıhhat Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı oldu. Sıhhat Bakanlığı, internet üzerinden satışı yapılan eserlere yönelik 103 kontrolde 268 parti eseri denetledi. Yapılan kontroller sonucu 262 parti eser uygunsuz bulundu. Uygunsuzluk tespit edilen eser partilerinin 218’i kozmetik, 44’ü biyosidal eserler oldu. Yapılan kontroller sonucu kozmetiklerde eser tanıtımlarının tüketiciyi aldatıcı ve aldatıcı olması nedeniyle 766 alan adı/URL’nin erişime engellenmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliğine bildirimde bulunuldu. Ayrıyeten 214 alan adı/URL, gerekli değerlendirmenin yapılması maksadıyla Ticaret Bakanlığına iletildi. Sıhhat Bakanlığının, 2022 yılında tespit ettiği uygunsuz eserlerin yüzde 17’si internet satışlarından kaynaklandı.
İnternet üzerinden satılan beyaz eşyaların güç etiketleri denetlendi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından internet üzerinden satışı yapılan eserlere yönelik 2021 yılında başlatılan ekotasarım ve güç etiketlemesi mevzuatı kapsamında aspiratör ve fırınlara yönelik tarama faaliyetleri sonucu 58 farklı model eser için 2022 yılında yaptırım uygulandı. Yeni güç etiketlemesi ve ekotasarım kriterlerini karşılayamayan eserlerin e-ticaret siteleri üzerinden satışına devam edilip edilmediğinin tespiti emeliyle yapılan çevrim içi güç etiketlemesi kontrollerinde 178 farklı model eser tarandı. Yapılan kontroller sonucu 82 model eserle ilgili uygunsuzluk tespit edildi.
Rapora nazaran, artan internet satış hacmi, başka kuruluşların da bu alana daha çok değer ve öncelik vermesi gerektiğini ortaya koyuyor. Görüşe açılan yönetmelik taslağının yayımlanmasının akabinde, kelam konusu alandaki kontrollerin aktifliğinin artırılacağı bedellendiriliyor.
Ürün satıcıları ve tüketicilerde farkındalık oluşturulacak
Öte yandan Bakanlıkça e-Ticarette Eser Güvenliği Projesi de yürütülecek. Projeyle piyasa nezareti ve kontrolü kuruluşlarının e-ticarette eser güvenliği kontrolleri alanında altyapılarının güçlendirilmesi, elektronik ortamda eser satan üreticiler ile alan tüketicilerin eser güvenliğine ait farkındalıklarının artırılması hedefleniyor. Ayrıyeten, elektronik ticaret kontrollerinde faal uyum sağlanması ve elektronik ticarette piyasa nezaret ve kontrolünü mümkün kılan bir yazılım geliştirilerek faal kontrol sistemi kurulması amaçlanıyor.
2024 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda da bahse ait amaçlar yer aldı. Buna nazaran, e-ticarette piyasa nezaret ve kontrolünü aktifleştirmek üzere sistem kurulacak ve muhtaçlık duyulan mevzuat düzenleme çalışmaları yürütülecek. Uzaktan irtibat araçları yoluyla piyasaya arz edilen eserlerin piyasa nezaret ve kontrolüne dair ikincil mevzuat tamamlanacak.
Kaynak: Dunya.com