Etiyopya tehlikeli sularda yüzüyor!

Etiyopya’nın 2021’de Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland’la yaptığı “Berbera Limanı’nı kullanma” muahedesi, Afrika Boynuzu’nda tansiyonu yükseltti. Etiyopya, Kızıldeniz kıyılarına çıkma hayalini gerçekleştirirken; Somalili uzmanlar, Somaliland’ın, tanınması karşılığında Etiyopya’ya verdiği kıyı imtiyazlarının bölgedeki istikrarsızlığı derinleştirebileceği uyarısı yaptı.

Topraklarında Somali kökenli milyonlarca kişiyi barındıran Etiyopya’nın bu atağının, Mogadişu hükümetiyle bağlarını geri dönülemez biçimde zedeleyeceğinden tasa ediliyor. Muahedenin, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali’nin aylardır Kızıldeniz’e erişim için komşulara yaptığı, reaksiyon çeken davetlerinin akabinde gelmesi de dikkati çekiyor.

Somalili araştırmacı ve eski Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Abdirashid Hashi, Etiyopya’nın attığı adımın istikrarsızlığa kapı araladığını söyledi: “Etiyopya’nın Somaliland’ı bağımsız olarak tanıyıp Somali’nin toprak ve denizini ilhak etme planı, Somalililer tarafından sebepsiz ve arsız bir savaş ilanıyla eş görülüyor.” 19’uncu ve 20’nci yüzyılda Etiyopya’nın Avrupalı sömürgeci güçleri gerisine alarak Somali’nin kendisinden daha büyük bir Somali toprağını denetimi altına aldığını hatırlatan Hashi, 1964, 1977 ve bilhassa 2007-2009’daki savaşlarda 50 bin Somalilinin öldüğünü ve bunun, Somali halkında derin ve unutulmaz bir yara açtığını lisana getirdi.

Etiyopya’dan askerlerini çekmesi istenebilir

Hashi, Afrika Boynuzu ve diasporadaki 30 milyon Somalilinin Etiyopya’nın hareketinden dolayı öfkelendiğini belirterek “Bu mutabakat, Eş-Şebab’ın, Etiyopya ve Batı ülkelerinin Müslümanların haklarına ziyan verdiğine ait kullandığı söylemi güçlendiriyor. Bu adım, aşırılıkçı kümeleri güçlendirecek” dedi. Etiyopya’yla diplomatik bağların kesilmesinin şaşırtan olmayacağını belirten Hashi, Somali’nin Afrika Birliği misyonundaki askerlerini çekmesi için Etiyopya’dan talepte bulunabileceğini de kaydetti. Hashi, “Etiyopya, uzun yıllardır Müslüman denizinde bir Hristiyan adası olarak pozisyonunu korudu lakin Somalililer, topraklarını 500 yıldır savunuyor. Gelecek yüzyılda da bu, bu türlü olacak” diye konuştu.

“Etiyopyalılar ve Somaliler ortasındaki bağ ziyan görecek”

Somali Ulusal Üniversitesinden Doç. Dr. Abdiaziz Hussein, Somaliland’ın Mogadişu hükümetini atlayarak muahede yapmasının istikrarsızlığı tetikleyebileceğini söz ederek bunun birebir vakitte Etiyopya ve Somali halkı ortasındaki bağlara da ziyan vereceğini lisana getirdi. Somali idaresinin muahedeye karşı atabileceği çok sayıda adım olduğunu kaydeden Hussein, “Somali Meclisi, imzalanan mutabakat zaptını iptal etme ve geçersiz kılma gücüne sahip.

Hükümetin planı da bu. Somali komşu ülkelere baskı yaparak Etiyopya’nın geri adım atamasını sağlayabilir. Somali birebir halde sıkıntıyı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulu’nun dikkatine taşıma seçeneğine sahip. Her BM kararının bilhassa Somali’nin toprak bütünlüğüne vurgu yaptığı unutulmamalı” tabirlerini kullandı.Hussein, Somaliland’ın başşehri Hargeisa’da da halkın bu mutabakata karşı çıktığına dair müşahedesinin olduğunu aktardı.

Abiy Ahmed’in kelamları reaksiyon çekmişti

Yüzyıllardır birtakım periyotlar hariç Kızıldeniz kıyılarında tam hakimiyet kuramayan Etiyopya, bu hayalini Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali’nin son teşebbüsüyle yine canlandırdı. Başbakan Ahmed Ali’nin komşularını kıymetli şirketlerine ortak ederek almak istediği liman için aylardır yaptığı çeşitli açıklamalar, komşularının yansısını çekmişti. Etiyopya, 2018’de da Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Somaliland’ın Berbera Limanı’na ortak olmuş lakin sonrasında bu iştirakten çekilmişti. Somaliland, hafta başında imzalanan mutabakat zaptıyla Etiyopya’ya hem liman işletmesi hem de deniz üssü kurma müsaadesi verdi. Somaliland ayrıyeten, sonuncu mutabakatın imzalanmasıyla Etiyopya’nın kendilerini bağımsız olarak tanıyacağını duyurdu.

Kaynak: Dunya.com