Global arazinin yalnızca %18’i korunuyor

Başak Parıltı GÖKÇAM

Uluslararası bir araştırmacı kümesi, global arazi alanının yaklaşık yarısının korunmasının, tabiatın insanlara yaptığı katkıların neredeyse tamamını koruyabileceğini ve tekrar de on binlerce tıbbın biyolojik çeşitlilik gayelerini karşılayabileceğini ortaya koydu. Lakin yapılan incelemeler birebir öncelikli alanların, insani gelişme karşısında çatışma riskiyle karşı karşıya olduğunu ve bu alanların sırf yüzde 18’in korunduğunu gösterdi.

Nature Communications’da yayımlanan araştırmaya ait konuşan ve Cornell Ornitoloji Laboratuvarı’nda baş müellif olan Rachel Neugarten, “Biyoçeşitlilik, iklim ve sürdürülebilir kalkınma birbirinden farklı düşünülemez. Ayrıyeten pak su, karbon depolama, mahsullerin tozlaşması, taşkınların azaltılması, kıyıların korunması ve daha fazlası dahil olmak üzere tabiatın insan refahına katkılarını da hesaba katmalıyız” dedi.

Antarktika hariç global kara alanının kabaca yarısının (yüzde 44-49) insanlara tabiatın mevcut hizmetlerinin neredeyse tamamını (yüzde 90) sağladığını ve birebir vakitte 27 bin kuş, göğüslü, sürüngen ve amfibi çeşidinin biyolojik çeşitliliğini koruduğunu belirten araştırma muharrirleri, bulguların tıpkı vakitte potansiyel çatışmaya da işaret ettiğine dikkat çekti.

Arazi alanlarının yüzde 37’sinin tarım, yenilenebilir güç, petrol ve gaz, madencilik yahut kentsel genişleme yoluyla kalkınmaya son derece uygun olduğunun belirtildiği çalışmada, bu kadar yüksek bir gelişme potansiyelinin, halihazırda az sayıda öncelikli alanın korunduğu gerçeğiyle birleştiğinde, başarılı bir muhafazanın yaratıcı tahliller gerektireceği manasına geldiği belirtildi.

Arazi kullanımı üzere tahlillerin, bilhassa yenilenebilir güç ve ticari tarımın büyüyen alanlarında, sürdürülebilir kullanım ve çok fonksiyonlu peyzaj planlaması yoluyla insan faaliyetlerine dikkatli bir biçimde ahenk sağladığının tabir edildiği araştırmaya ait konuşan Neugarten, “Dikkatli bir formda tasarlanırsa yenilenebilir güç gelişimi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve insanlara sunulan ekosistem hizmetleriyle uyumlu olabilir. Bunun örnekleri ortasında rüzgâr santralleri altında hayvan otlatmak yahut güneş panelleri altında lokal polen taşıyıcı bahçeler yetiştirmek yer alıyor. Fakat dikkatli bir planlama yapılmadan yenilenebilir güç gayelerine ulaşmanın tabiat müdafaa maksatlarıyla çelişmesi üzere gerçek bir risk var” dedi.

Çalışmaya ait değerlendirmede bulunan Conservation International’ın iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik yöneticisi ve çalışmanın ortak muharriri Patrick Roehrdanz, “Aynı vakitte yüksek kalkınma baskısı altında olan yüksek muhafaza pahasına sahip bölgelere odaklanmak, her vakit global müdafaanın ilgisini çekmeyen kimi beklenmedik alanları ortaya çıkarıyor. Bunlar ortasında Amerika Birleşik Devletleri’nin güneydoğusu, Brezilya’nın güneyi ve Uruguay, Avustralya’nın güneydoğusu ve Avrasya’daki çalışma alanları yer alıyor” tabirlerinde bulundu.

“Bu bilgiler, COP28 taahhütleri için kritik ehemmiyete sahip”

Dünya Yaban Hayatı Fonu Global Biyoçeşitlilik Başkanı Becky Chaplin-Kramer ise, “Bu haritalar, hükümetteki karar vericilerin, müdafaa STK’larının yanı sıra bağışçıların ve finansman sağlayan kuruluşların, tabiatın beşerler ve tipler için temel yararlarını, hayatta kalmamız ve refahımız için anahtar olan yararları belirlemelerine yardımcı olabilir. Bu cins mekansal bilgiler, Kunming-Montreal Global Biyoçeşitlilik Çerçevesi kapsamında yapılan müdafaa taahhütlerinin yanı sıra Dubai’deki son COP28 sırasında verilen iklim değişikliğini azaltma ve ahenk taahhütlerinin uygulanması için kritik değere sahiptir” değerlendirmesinde bulundu.

Aynı anda birden fazla sıkıntıyla uğraş edilebilmeli

Araştırmaya ait konuşan ve karşılaşılan zorlukların çok büyük olduğuna vurgu yapan kıdemli muharrir Garvin Profesörü Amanda Rodewald de, “İklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı, yoksulluk ve su güvensizliğiyle uğraş etmek için mevcut kaynakların hudutlu olması nedeniyle, stratejik olmalı ve tıpkı anda birden fazla meseleyle gayret etmenin yollarını bulmalıyız” sözlerinde bulundu.

Kaynak: Dunya.com