Güçte yenilenebilirin hissesi yüzde 29’dan yüzde 42’ye yükseldi

Başak Parıltı GÖKÇAM

SHURA Güç Dönüşümü Merkezi, ‘Yenilenebilir Güç Bölümü 2023 Değerlendirmesi ve 2024 Projeksiyonu’ kapsamında toplantı düzenledi. Toplantıda güçte dönüşümün yanı sıra, son 10 yıllık gelişmeler kapsamında 2023’te nelerin yapıldığı ve 2024’te nelerin yapılması gerektiği konuşuldu.

Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yönlendirme Komitesi Lideri Selahattin Hakman, “Küresel güç tüketimi süratle artmaya devam ediyor. Arz güvenliği, güce ekonomik erişim ve sürdürülebilirlik bu periyotta üç ana muhtaçlık ve hepsi yeni teknoloji takviyesiyle çözülebilir” dedi.

Çin, ABD ve Hindistan kapasitede zirvede

Global çapta güç talebinde yavaşlama olduğunun altını çizen Hakman, birincil güç tüketiminin yüzde 7,5’ini hidroelektrik hariç yenilenebilir güç kaynaklarının, yüzde 82’sini ise fosil yakıtların oluşturduğu bilgisini vererek, “Yenilenebilir güç, toplam global elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor.

2015 yılından beri istikrarlı bir biçimde artan rüzgâr ve güneş gücünün global elektrik üretimindeki toplam hissesi yüzde 12. Güneş PV, yenilenebilir gücün toplam kapasite artışının (348 GW) yüzde 70’ini oluştururken, onu 77 GW (yüzde 22) ile rüzgâr ve 22 GW (yüzde 6,3) ile hidroelektrik izliyor. Güneş ve rüzgâr gücünde en yüksek kapasite artışına sahip birinci üç ülke Çin, ABD ve Hindistan” tabirlerinde bulundu.

“Karbonsuzlaşmaya yönelmeliyiz”

Toplantıda 2023 yılında yenilenebilir güç dalında yaşanan değişim ve gelişmelere değinen SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yöneticisi Alkım Bağ Güllü ise, “Türkiye’nin önceliğinin, halihazırda en ucuz kaynak olan, teknolojisi gelişmiş ve yerli ekipman imalat kapasitesine sahip olduğu, yerli ve pak yenilenebilir güç kaynaklarını geliştirmek olması gerektiğine vurgu yapan Güllü, “Ekonomik kalkınma ve karbonsuzlaşma maksatlarına ulaşabilmek için yalnızca yeşil/ikiz dönüşüm odaklı siyasetler yerine sürdürülebilir kalkınma/büyüme ile uyumlu, güç, sanayi, ulaştırma, finans ve ticaret siyasetlerinin bütüncül olarak ele alınması önemli” diye konuştu.

Toplantıda, SHURA Güç Dönüşümü Merkezi’nin yıl uzunluğu yayınladığı raporlar üzerinden,2023 yılında yenilenebilir güç kesiminde yaşanan değişimler ve gelişmelere ait konuşan Güllü, “2013-2023 yılları ortasında Türkiye’de elektrik üretiminin yüzde 36 artmasına karşın yenilenebilir gücün elektrik üretimindeki hissesi yüzde 29’dan yüzde 42’ye çıktı.

Türkiye bu başarıyı, yenilenebilir güç maliyetlerinin yüksek olduğu bir devirde YEKDEM I kapsamındaki dolar bazlı alım garantisi ile sağladı. Tıpkı devirde verilen yerli katkı teşvikiyle de Türkiye’de rüzgâr ve güneş ekipman imalatı yerli olarak yapılmaya başlandı. Global olarak bu periyotta karasal rüzgâr gücünde seviyelendirilmiş elektrik maliyetinin yüzde 69, güneşte ise yüzde 89 düşmesiyle rüzgâr ve güneş gücü en ucuz güç kaynakları haline geldi” dedi.

2024’te maksatlar aksiyona dönüşmeli

Toplantıda, gayelerin kısa-orta-uzun vadeli aksiyon planlarına dönüştürülmesi hem elektrik bölümünde hem de son kullanım kesimlerinde destekleyici siyasetlerin belirlenerek uygulamaya konulmasının, gerekli piyasa ve mevzuat düzenlemelerinin yapılmasının değerli olduğu vurgulandı. Dünya sıkıntı bir periyottan geçerken ABD seçimleri, İsrail-Filistin savaşı, Rusya-Ukrayna savaşı üzere global olarak güç kesimini etkileyebilecek gelişmelerin Türkiye’yi de etkileyeceği anlatıldı.

Bu süreç içinde Türkiye’nin yenilenebilir güç yatırımlarını artırması, güç verimliliği alanında çalışmalara sürat vermesi, elektrifikasyon ile son güç tüketiminde elektriğin hissesini yüzde 56’ya çıkarması gerektiği kaydedildi. Yeşil finansman ve yeni teknolojiler de 2024’ün gündeminde yer alacak hususlar ortasında.

Enerji ithalatı yüzde 29 azaldı

2022 yılında global piyasalarda yaşanan jeopolitik gelişmeler ve bilhassa küreseldoğal gaz fiyatlarındaki oynaklıklarnedeniyleelektrik fiyatlarındaciddi yükseliş yaşandığını belirten Güllü, “2023’tedoğalgaz ve kömür fiyatları olağana dönmeye başladıve Türkiye’de dehem doğalgaz hem de elektrik fiyatlarında2022 yılına nazaran düşüş gözlendi.

Rusya-Ukraynasavaşıylaartan güç fiyatlarından ötürü Türkiye’ninenerji ithalatı2022’de 97 milyar dolaraçıktı. 2023’ün ilk10 aylıkverilerine göreise2022 yılının tıpkı devrine nazaran yüzde29’luk bir azalmasöz konusu.Diğer yandan yılınilk 10 ayında güç kaynaklı dış ticaret açığı,toplam dış ticaretaçığına oranlayüzde74’tenyüzde47’ye geriledi” diye ekledi.

Kapasite artışında gerileme yaşandı

Türkiye’nin heyeti gücününartmasına karşın artış oranının evvelki yıllara nazaran düşük kaldığını belirten Alkım Bağ Güllü, “2012-2022 yılları ortasındaki periyotta, yıllık heyeti güç net artışının ortalaması 4,6 GW olmuştu.Talep artışının üzerinde olmakla birliktebu artışınen kıymetli nedenlerinden biri, bu periyotta yenilenebilir güç santrallerine verilen teşviklerdi. 2023 yılında ise yaklaşık 2,5GW’lıkyeni heyeti güç artışı olduyani yeni kapasite artışında bir gerileme kelam konusu. Konseyi güç artışının neredeyse tamamı yenilenebilir kaynaklarından sağlandı” bilgisini verdi.

Kaynak: Dunya.com