Hakikat reçeteyle güzelleşme 2024 ikinci yarıda başlar

Nurdoğan A. ERGÜN – Hamide HANGÜL – Mehmet H. GÜLEL – Başak Işık GÖKÇAM

Ekonomik, siyasi ve toplumsal manada hareketli geçen 2023’te dünya genelinde yaşanan daralmadan hissesine düşeni ziyadesiyle alan Türkiye, 6 Şubat zelzeleleriyle de derinden sarsıldı.

Binlerce can kaybının yanında ekonomik manada da kan kaybeden Türkiye’de dokuma, hazır giysi ve konfeksiyon, çelik üzere 12 kesim ihracatta yüzde 15’leri aşan kayıplar yaşadı. İş dünyasının ana gündem unsurlarından birini finansmana erişim sorunu oluştururken, bu nedenle birçok bölümde yatırımlar durma noktasına geldi. Nitelikli işgücünün çabucak her kesimde krize dönüştüğü Türkiye’de kimi dallar emekçi bulamadığı için kapasite düşürmek zorunda kaldı. Yeni iktisat idaresinin attığı adımlar ‘olumlu’ bulunsa da birçok iş insanı 2024’te ‘farklı çözümler’ de bekliyor.

Sıkılaşma siyaseti ve lokal seçimlerin de tesiriyle 2024’ün birinci yarısının güç geçeceği öngörülürken iş dünyasının, yılın ikinci yarısında ‘iyileşme umudu’ var. Türkiye iktisadının yapı taşını oluşturan dalların temsilcileri, 2024 yol haritalarını ve beklentilerini DÜNYA’ya kıymetlendirdi. Yazı dizimize demir-çelik ve demir dışı metaller bölümüyle başlıyoruz.

“Çelikte ihracat düştü, ithalat arttı”

Türk çelik kesiminde 2022’de başlayan üretimdeki gerilemenin 2023 yılının birinci yarısına kadar devam ettiğini belirten Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan, 3.çeyrekte 6 milyon ton civarında yeni kapasitelerin devreye girdiğini anlattı.

Yayan, “Buna karşılık 2023 yılının birinci 11 ayında, ham çelik üretimimizin bir evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 6,1 azalışla, 32,5 milyon tondan 30,5 milyon tona, yılın birinci 10 ayında toplam çelik eserleri ihracatımız yüzde 36,4 azalışla 13,4 milyon tondan, 8,5 milyon tona düştü, ithalatta ise yüzde 18,8 oranında artış yaşandı. İhracat azalır iken, ithalatın artıyor olması, tüketimde yaşanan yüzde 17 oranındaki artışın ülkemizde yüzde 50’ye yaklaşan atıl kapasiteye karşın, yurtdışına transfer edildiğini gösteriyor.

2024 yılında güç girdi maliyetlerinin makul düzeyleri müdafaası, damping ve devlet dayanaklı eser ithalatına yönelik muhafaza önlemlerinin uygulamaya aktarılması ve Dahilde Sürece Rejimi uygulamasının yurtiçi tedarike öncelik verecek çerçeveye oturtulması ile birlikte, kapasite kullanım oranlarının artması ve dalın 2021 yılındaki 40,4 milyon tonluk üretim düzeyini geride bırakıp, 2022 yılındaki 15,2 milyon tonluk ihracat düzeyine ulaşıp, Türkiye’nin cari süreçler istikrarına net katkı sağlayacak pozisyona ulaşması bekleniyor” dedi.

“Dampingli ithalata tedbir bekliyoruz”

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) İdare Şurası Lideri Adnan Aslan, “Çelik kesimi olarak tüm aksiliklere göğüs gererek ihracatımızı canlı tutmak için dur durak demeden çalıştık. Bu doğrultuda Birlik olarak dalımızın global seviyede sürdürülebilir bir rekabet gücü elde etmesi için faaliyetlerimizi artırdık.

2024 yılında da bölümümüzün pazar hissesini arttıracak proje ve çalışmalar içinde olacağız. Kesimimizin üzerinde baskı ögesi olmaya devam eden korumacılık tedbirleri ile gayretimizi sürdüreceğiz. Bizim de Türkiye olarak önemli bir strateji belirleyip, gerekli düzenlemeleri bir an evvel hayata geçirmemiz gerektiğine inanıyoruz.

Yerli üreticimizin rekabet edebilme bahtının elinden alınmaması için dampingli ithalatın engellenmesine yönelik tedbirlerin alınmasını talep ediyoruz. Bunlarla birlikte üretimde enerjiyi ağır kullanan bir kesim olarak güç maliyetlerinin üretim maliyetlerimiz içerisindeki hissesi çok yüksek bir yer tutuyor. İngiltere, Avrupa Birliği üzere birçok ülkede üreticiler, çelik üretiminde kullandıkları güç için devletten dayanak alıyor. Biz de teşvik paketleriyle takviye bekliyoruz” diye konuştu.

“Kurallar değişiyor, ayak uydurmalıyız”

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) İdare Şurası Lideri Çetin Tecdelioğlu, alüminyum, armatür, bakır, döküm, mutfak, hırdavat, metal ambalaj ve yapı materyalleri olmak üzere 8 alt bölümün dışta ve içte birçok olumsuzluğun üstesinden gelmeye çalıştığı bir yıl geçirdiğini söyledi.

Tecdelioğlu, “Ticaretin kuralları süratle değişiyor, dünya dijitalleşiyor. Dalımızın bilgi ve teknoloji çağına ayak uydurması için Trade365 projemizi her geçen gün kuvvetlendirdik. İhracatçı firmalarımızın eserlerine 7/24 ulaşım imkânı veren bu internet sitemizi gittiğimiz her fuar ve aktiflikte tanıtmaya devam ediyoruz. Katma pahalı ihracatı artırmayı önemsiyoruz. Bunun için yüksek teknolojili eserlerin kıymet kazandığı bu periyotta bölümümüzün bu eserlere adaptasyonuna odaklanıyoruz.

Bir yandan da ileride önümüze mani olarak çıkmaması için daldaki yeşil dönüşüme odaklanıyoruz. Yüksek teknolojili eserlerin üretiminin Ar-Ge ve inovasyona bağlı olduğunun şuurundayız. Ayrıyeten, endüstriyel dizaynın katma kıymetli ihracatın en kıymetli anahtarlarından biri olduğunu unutmadan yol alıyoruz. 2024’te de dala itici güç oluşturacak yeni projelerin peşinden koşacağız. Bölüm olarak; üretim, ihracat ve istihdamla iktisadın lokomotifi olmaya devam edeceğiz” dedi.

“Rekabet kabiliyeti için ek dayanak şart”

Türkiye’deki iç pazar büyüklüğü 50 milyar TL’yi aşan armatür bölümünde 2023’ün içte dış pazarlara nispeten daha hareketli geçtiğini söyleyen ARMATÜR Derneği İdare Heyeti Lideri Gökhan Turhan, “İnşaat kesimine yönelik açıklanan dayanak paketleri iç pazarı olumlu etkilerken, memleketler arası alanda yaşanan resesyon ihracat satış kanalındaki satışlarımızı olumsuz tarafta etkiledi.

Ekonomide risk algısı, belirsizlik oranının yüksek olması ve finansal göstergelerin netleşmemesi nedeniyle, yatırım ve planlarımız maalesef olumsuz etkileniyor. 2023 yılında ortaya çıkan; ek maliyetler, taban fiyat artışları, Türk Lirası’nda yaşanan paha kaybı ve enflasyonun artması üzere etkenlerle biz endüstriciler de yatırım planlarını ertelemek zorunda kaldı. Risk ve hesaplamalarını yapmakta zorlanıyoruz. Bu da yatırım kararlarının ertelenmesine, istihdam, üretim ve ülke ekonomisindeki büyümenin zayıflamasına yol açıyor.

Tüm bu sebeplerden dolayı 2022’de 4 milyar doların üstünde bir ihracat gerçekleştiren dalımızın 2023’ü de lakin misal sayılarda tamamlayacağını söyleyebiliriz. 2024 de kolay geçmeyecek. Firmaların, rekabet kabiliyetlerini korumak için ek takviyelere, üretim, istihdam ve ihracat performanslarını yükseltecek ögelere daha çok muhtaçlık duyacaklarını düşünüyoruz. Finansmana ulaşım konusunun 2024’te öncelikli unsur olarak gündeme alınması gerekiyor” formunda konuştu.

“2024’te 7 milyar $ ihracat hedefliyoruz”

Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Lideri Bekir Topuz, “İhracatının yüzde 56’sını AB ülkeleri ve İngiltere’ye gerçekleştiren endüstriyel mutfak dalı, bu pazarlardaki resesyonun tesirini azaltmak için başta ABD olmak üzere uzak pazarlara olan konsantrasyonunu artırdı. ABD’nin endüstriyel mutfak da dâhil genel mutfak bölümünde altıncı büyük pazarımız haline gelmiş olması bu gayretlerin en somut delili.

Kilogram başına ünite fiyatlarımızı, 2022 yılında 4,17 dolara, 2023 yılında 4,54 dolara çıkarmayı başardık. Bu bilgilerdeki istikrarlı artış endüstriyel mutfak bölümünün her geçen yıl, daha fazla katma kıymeti yüksek eser üreterek ihraç ediyor olmasının bir yansıması. Endüstriyel mutfak bölümü olarak 2023 yılında 4,4 milyar dolar dış ticaret fazlası vereceğimizi öngörüyoruz. 2024 yılanda da Avrupa pazarındaki hâkimiyetimizi koruyarak, ABD ve öteki uzak pazarlara ulaşmayı hedefleyen bölümümüz, 2024 yılında ihracatta 7 milyar dolara ulaşmayı amaçlıyor” açıklamasını yaptı.

Kaynak: Dunya.com