Hazır giyimci fiyatta rekabet edemedi katma kıymete yöneldi

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Türkiye’nin en değerli ihracat kalemlerinden biri olan hazır giysi kesimi, bu yılı adetsel bazda yüzde 15’e varan ihracat kaybı ile kapatıyor. 2022 yılında 21.2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren ve 2023’e 23 milyar dolar amacıyla başlayan kesim, ana pazarı Avrupa yaşanan daralmanın da tesiriyle 19.6 milyar dolarlarda kalacak üzere görünüyor. Bu yıl ihracat cirosunda yüzde 9 kayıp yaşanan hazır giyside, sevindirici olan ise ünite fiyatın yüzde 10 artış göstermesi.

Uzakdoğulu rakiplerine karşı yüzde 40’lara varan oranda değerli kalan Türk hazır giysi bölümü Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya’nın sözüyle fiyat odaklı rekabette sınıfta kalıyor. “Rakiplerimiz Bangladeş, Vietnam, Kamboçya üzere ülkeler boş durmuyor, yatırım yapıyor” diyen Kaya, “İşletmelerimiz de bundan sonraki yatırımları adet artırmak için değil kıymet artırmak için yapmak zorunda. Süratimizi, lojistik yetkinliklerimizi, pazar ve eser çeşitliliklerimizi daha da artırmalıyız” dedi.

Kapasite boşluğu yüzde 40’ı buldu

Daldaki daralmanın tesiriyle yüzde 30-40’lara varan oranda kapasite boşluğu oluştuğunu söyleyen Ramazan Kaya, bu süreçten bilhassa büyük ölçekli firmaların etkilendiğine işaret etti. Tüm dünyada bir değişim-dönüşüm yaşandığını lisana getiren Kaya, hazır giyside de dönüşümün kaçınılmaz olduğunu vurguladı.

2022 yılının son çeyreğinde başlayan ve bu yıl daha da ağırlaşan krizin 2024’ün birinci 6 ayında da hissedileceğini söyleyen Kaya, adet bazlı ihracat düşüşünü katma kıymetli eserle aşmanın şuurunda olduklarını belirtti. Ana pazar AB’ye ihracatın yüzde 70’lerden yüzde 59’lara düştüğünü kaydeden Kaya, ABD’ye olan ihracatın ise 1.1 milyar dolardan 900 milyon dolarlara gerilediğine işaret etti.

Asgari fiyat, enflasyon amacı kadar artırılmalı

Sektördeki kar marjının evvelden yüzde 5-10 ortasında olduğunu, bugün ise ‘karsız’ çalıştıklarını söyleyen Kaya, rekabet gücünde en belirleyici faktörü iş gücü maliyetlerinin oluşturduğunu belirtti. Kaya, “Son iki yılda iş gücü maliyetleri enflasyon ve kur artışlarının üzerinde ve yılda ikişer kere arttı. Bunun sonucunda rekabet ettiğimiz ülkelere nazaran yüzde 35-40 daha değerli hale geldik. Kesimimizin rekabet gücünü tekrar kazanması için fiyat artışları, 2024 yılında bir defa ve enflasyon amacı kadar artırılmalı.Sektörümüzün rekabet gücünü artıracak maliyet ve karlılık alanlarında hükümetten düzgünleştirici düzenlemeler bekliyoruz” yorumunu yaptı.

Kredi borçları için yapılandırma bekliyoruz

Hazır giysi dalının finansmana ve kredilere erişimde yaşadığı zorluklara da dikkat çeken Kaya, “Bu yılın haziran ayından sonra sıkı para siyasetleri uygulamaları ile faiz oranları artarken kısıtlayıcı düzenlemeler azaltılmaya başlandı. Lakin dal hala en çok muhtaçlık duyduğu ihracat kredilerine gereğince ve uygun şartlarda ulaşamıyor.

İhracat kredilerinde limitler döviz cinsinden belirlenmeli, ihracatçıların limitleri tekrar düzenlenerek artırılmalı, kredi teminatlarında şartlar güzelleştirilmeli. İhracat kredilerinde faiz oranları, Merkez Bankası siyaset faizinin 10- 15 puan altında olmalı. Bunun yanında reeskont kredileri kullanımında faizlerin tamamı kullanım anında kesiliyor, en azından yarısının kullanım anında kesilmesini talep ediyoruz. Ayrıyeten gereksinim duyan firmalara mevcut kredi borçları için de yapılandırma sağlanmasını bekliyoruz” diye konuştu.

Sanem Dikmen: 36 milyar dolarlık üretimi artırmalıyız

Hazır giysi bölümünde üretimin yarısının ihraç edildiğini, yarısının ise iç pazarda tüketildiğini söz eden TGSD Lideri Sanem Dikmen, “Toplamda yaklaşık 36 milyar doları bulan üretimimizi sürdürmemiz ve artırmamız, rekabet gücümüzü korumamıza bağlı. Bölümümüz her ne kadar sıkıntı vakitlerden geçse ve devam edebilmenin çabasını verse de oyunun kurallarını belirleyen ve değiştiren bir oyuncu olarak var olmaya devam edecek. 85 milyonluk büyük bir nüfusa sahip olan ülkemizin tüketimini, iç üretimle karşılayabiliyoruz. Bununla birlikte yarattığımız istihdam, üretim ve net döviz girdisiyle ülkemiz için paha yaratmayı sürdüreceğiz. Şartlar ne olursa olsun, bu daldan vazgeçmeyeceğiz” vurgusu yaptı.

Döngüsel iktisada geçiş

Tüm dünyada yaşanan yeşil ve dijital dönüşüm ile etraf hassaslığı noktasında da harekete geçen Türkiye hazır giysi bölümü, ikinci el kıyafetleri hammaddeye dönüştürecek. Ramazan Kaya’nın verdiği bilgilere nazaran, yurtdışında kurulacak noktalarda toplanacak ikinci el kıyafetler elyafa dönüştürülerek endüstrinin kullanımına sunulacak.

Kaynak: Dunya.com