Hindistan ‘pirinç yasakları’nı artırdı, fiyatlar% 3 yükseldi

Emre ERGÜL

Ukrayna Savaşı sonrası ortaya çıkan buğday-arpa krizini atlatmamışken, dünya yeni bir global besin krizine hakikat mu ilerliyor? Dünyanın en değerli pirinç üreticisi olan Hindistan’ın 1 ay içinde aldığı iki karar, “Global bir pirinç krizi çıkar mı?” tartışmalarını başlattı.

Polemik 20 Temmuz’a, Hindistan’ın yurtiçi fiyat artışını önlemek hedefiyle basmati olmayan beyaz pirinç ihracatını yasaklamasına dayanıyor. Tüketici İşleri ve Besin Bakanlığı, “Yurtiçi pirinç fiyatları artış trendinde.

Perakende fiyatları son bir yılda yüzde 11.5 yükseldi” diyerek, basmati olmayan beyaz pirincin yurtdışı satışının derhal durdurulacağı belirtti. Hindistan’ın pirinç ihracatını azaltma kararı, Vietnam tarafında da yankı buldu. Vietnam Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Hindistan’ın pirinç ihracatını azaltma adımı, global pirinç pazarını etkileyecek” sözü kullanıldı.

Yetkililer, kâfi mahallî pirinç tedariki ve besin garantisi sağlanması için ülkenin besin birliğine davette bulundu. Vietnam, Hindistan ve Tayland’dan sonra dünyanın en büyük üçüncü pirinç ihracatçısı pozisyonunda. Çok geçmedi, dünyanın başka bir ucundan Amerika ve Kanada’dan “pirinç krizi” haberleri yayılmaya başladı.

İki ülkede bulunan Hint marketlerine yığılan müşteriler, kıtlık kaygısıyla pirinçleri yağmaladı, toplumsal medya üzerinden boş raf fotoğrafları tüm dünyaya servis edildi. İngiliz BBC Televizyonu, “Hindistan’ın pirinç ihracatını yasaklaması global bir krizi tetikler mi?” diye manşetten sorarken şöyle devam etti: “Hindistan, dünyanın en büyük pirinç ihracatçısı.

Küresel ticaretin yüzde 40’ını elinde bulunduruyor. Hindistan’ı, Tayland, Vietnam, Pakistan ve ABD takip ediyor. Çin, Filipinler ve Nijerya dünyanın aşikâr başlı pirinç ithalatçısı ülkeleri pozisyonunda. Endonezya ve Bangladeş üzere ülkeler de iç piyasalarında arz kasveti yaşadığında büyük ölçülerde ithale başvuruyor. Pirinç tüketimi Afrika’da da bir epey yüksek ve giderek de artış gösteriyor.

Küba ve Panama üzere ülkeler için de pirinç kıymetli. Pirinç ithalatının en az yüzde 90’ını Hindistan’dan yapan ülkeler de var.” Piyasalar, Hindistan’ın pirinç ihracatı yasağı konusunda yumuşamasını beklerken; şiddetli yağışlar ülkedeki mahsule ziyan vermeyi sürdürünce Güney Asya ülkesi pirinç sevkiyatını “daha da sıkılaştırma” kararı verdi.

Bloomberg Haber Ajansı, dün hükümetin “basmati ihracatı için ton başına bin 200 dolar taban fiyat belirlediğini” ve “ayrıca yarı haşlanmış pirincin yurtdışı satışlarına da yüzde 20 vergi koyduğunu” duyurdu. Haber ajansı, Hindistan’ın yeni kararlarının global arzı tehdit edeceğine dikkat çekti. Reuters haber ajansı da “Bu, dünyanın en büyük ihracatçısının sevkiyatlarını daha da azaltabilir ve halihazırda 12 yılın en yüksek düzeylerine yakın süreç gören global pirinç fiyatlarını daha da artırabilir” yorumunda bulundu.

Hindistan’ın pirinç ihracatına getirdiği yeni kısıtlamalarla ilgili haberler, fiyatları üst istikametli destekledi ve Chicago Ticaret Borsası’nda süreç gören pirinç yüzde 3.1 bedel kazandı. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nde (FAO) pirinç piyasası analisti olan Shirley Mustafa da “Bu yasak, pek de uygun bir vakitte gelmedi” diye konuştu.

Mustafa, global pirinç fiyatlarının 2022’nin başından bu yana istikrarlı bir biçimde arttığına dikkat çekti: “Geçen hazirandan bu güne fiyatlarda yüzde 14 artış oldu.” Hintli tarım uzmanı Devinder Sharma da “Güneydeki pirinç üretilen bölgeler El Nino’dan makûs biçimde etkilenecek fakat global besin güvenliğine ziyan verdiği için yasaktan vazgeçilmeli” dedi.

İHBİR İdare Konseyi Lideri Kazım Taycı: Orta vadede Türkiye’yi etkilemez

“Türkiye’nin yıllık pirinç tüketimi 850 bin ton civarında. Bunun 600 bin tonu iç piyasadan karşılanıyor, 250 bin ton ithalatımız var. Bunu da Çin, Arjantin, Uruguay, Bulgaristan üzere ülkelerden alıyoruz. Hindistan’dan pirinç alımı çok düşük bir ölçü. Hindistan, lüks kümeye giren, fiyat olarak daha yüksek olan basmati pirincin ihracatını yasakladı.

Türkiye olarak bizim basmati pirinç ithalatımız yok. Münasebetiyle kısa ve orta vadede Hindistan’ın bu kısıtlaması bizi etkilemeyecek. İklim değişikliğinin üretimde sonuçları ne olacak, bunu kestirmek sıkıntı lakin pandemi süreciyle birlikte ülkemiz de dahil olmak üzere dünya, tarım ve besinin ehemmiyetini anladı.

Dolayısıyla, ülkemizde de otoritenin tarım ile ilgili almış olduğu kararlara baktığımda, tekrar tarım kesiminden büyük ve kurumsal firmaların tarıma yatırımlarını gördükçe bilhassa hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve bu tahıl kümesinde kısa ve orta vadede, çok ekstrem bir durum olmadıkça, büyük tıkanıklıklar olacağını zannetmiyorum. Pirinç de dahil, hububat, bakliyat, tahıl ve yağlı tohumlar kümesi en temel besin unsurlarımız olduğu için, çok ekstrem bir durum olmadıkça, kısa ve orta vadede olumsuzluk beklemiyorum.”

“Fiyat oynaklığı artar”

IMF Başekonomisti Pierre-Olivier Gourinchas: da Hindistan kararlarını şöyle yorumladı: “Mevcut ortamda, bu çeşit kısıtlamaların dünyanın geri kalanında besin fiyatlarındaki oynaklığı artırması mümkün ve birebir vakitte misilleme önlemlerine de yol açabilir. Bu tıp ihracat kısıtlamalarının kaldırılmasını teşvik ediyoruz zira bunlar global olarak ziyanlı olabilir.”

Aromalı basmati pirinci nedir?

Dünyanın en çok tüketilen dört pirinç tipi şunlar: Indica, basmati, Japonica ve glutenli pirinç. Dünyanın en büyük pirinç ihracatçısı Hindistan’da, basmati olmayan pirinç, toplam pirinç ihracatının yüzde 25’ini oluşturuyor. Basmati olmayan pirinç, çoklukla Asya ve Afrika ülkelerine ihraç ediliyor. Himalaya Dağları’nın karlı suları ile beslenen bir pirinç tipi olan basmati pirinci, bilinen pirinç cinslerinden daha uzun ve daha büyüktür. Yarı mat, yarı saydam bir rengi bulunan pirinç kendinden aromalıdır. Basmati sözü de Sanskritçede “parfüm, parfümlü” manalarına gelir.

Kaynak: Dunya.com