Hollanda, Türkiye ve İslam aksisi, çok sağcı “Mozart”ı seçti

Hollanda’da evvelki erken genel seçimlerde resmi olmayan sonuçlara nazaran “Mozart” lakaplı İslam aykırısı Geert Wilders’ın liderliğini yaptığı Özgürlük Partisi (PVV), parlamentodaki 150 sandalyeden 37’sini kazanarak seçimi açık farkla önde tamamlarken, beklenen koalisyon ortaklarının çok sağcı başkanla uzlaşmakta yaşayabileceği problemlerin hükümet kurma çalışmalarını zora sokacağı iddia ediliyor.

37 vekil çıkardı, hükümet için 39 vekile daha muhtaçlığı var

13 yıldır iktidardaki merkez sağdan Mark Rutte’nin liderliğindeki koalisyon hükümetinin, göçmen sayısının sonlandırılmasıyla ilgili uyuşmazlıklar sonucunda düşmesi üzerine düzenlenen seçimleri, resmi olmayan sonuçlara nazaran Wilders yüzde 23.5 oyla önde tamamladı.

Uzun müddettir koalisyonlarla yönetilen ülkede hükümet kurulabilmesi için parlamentodaki 150 milletvekilinden en az 76’sının takviyesi gerekiyor. Bu durumda İslam düşmanı Wilders’ın hükümet kurabilmek için, 37 olan sandalye sayısına ilaveten en az 39 milletvekilinin takviyesini garanti altına alması kaide.

Bu siyasi tabloda Wilders’ın, resmi sonuçların açıklanacağı 1 Aralık’ı takip eden günlerde başlayacak görüşmelerde hükümet kurulabilmek için en az 2 partiyi daha ikna etmesi gerekiyor. Başkanların seçim öncesindeki telaffuzlarına bakıldığında hükümet koalisyon pazarlıklarının uzun sürmesi ya da başarısızlıkla sonuçlanması çok beklenen görünüyor.

İkinci parti, Wilders’e aralı üçüncü parti kapıyı açık bıraktı

İşte Hollanda’da konuşulan koalisyon senaryoları:

Sağ kanat koalisyonu

Wilders’ın birinci ihtimal olarak Rutte’nin istifasının akabinde Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi’nin (VVD) liderliğini üstlenen Dilan Yeşilgöz-Zegerius’un kapısını çalması bekleniyor. Ailesi Türkiye’den Hollanda’ya göç eden, süreksiz hükümetin Adalet ve Güvenlik Bakanı Yeşilgöz-Zegerius, seçim öncesindeki açıklamalarında kapıları Wilders’la koalisyona açık bırakmıştı.

Seçimin resmi olmayan sonuçlarının akabinde da Yeşilgöz-Zegerius, 24 sandalye çıkarabilen partisinin üçüncü sıraya gerilemesinden duyduğu üzüntüyü lisana getirerek, “Şimdi sıra onda. (Wilders’ın koalisyon için) bu türlü bir çoğunluğu oluşturabileceğini göstermesi gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu muhtemellikte çok sağcı ve merkez sağcı kelam konusu iki adayın, yanlarına seçimlere birinci sefer katılan ve merkezde konumlanan Yeni Toplumsal Mukavele (NSC) partisini almaları gerekiyor. Lakin koalisyonun kurulmasında kilit isim haline gelen NSC önderi Pieter Omtzigt daha evvelki açıklamalarında, Wilders ile koalisyona girmeyeceklerini söylemişti.

İlk sonuçların akabinde Wilders’la koalisyon ihtimalleri konusunda sessiz kalmayı tercih eden Omtzigt’in vereceği karar, mümkün bir sağ koalisyon için kritik değer taşıyor. Her üç partinin de kampanyalarında “göçü sınırlama” ögesine odaklanması nedeniyle iştirak kurmaları mümkün görünse de Wilders’ın tümüyle İslam tersi tavrı ve hatta Hollanda’nın Avrupa Birliği’nden (AB) çıkması istikametindeki fikirlerinin durumu zorlaştırması bekleniyor.

Aşırı sağsız senaryo

Wilders’ın dışarda kaldığı bir ihtimal ise Emekçi Partisi (PvdA) -Yeşil Sol (Groen Links) ittifakıyla seçime giren eski AB Komitesi Lider Yardımcısı Frans Timmermans’ın Yeşilgöz-Zegerius ve Omtzigt ile koalisyon kurmasını içeriyor. İkinci, üçüncü ve dördüncü sıradaki bu partilerin mümkün birlikteliği, parlamento çoğunluğu için kâfi gelmiyor. Bu türlü bir koalisyonun bir ya da birkaç küçük parti tarafından da desteklenmesi gerekiyor. Bu durumda mevcut koalisyon partilerinden olan ve 9 sandalye kazanan Demokratlar 66’nın (D66) Lideri Rob Jetten’e teklif götürebilirler.

Bu senaryo, Yeşilgöz-Zegerius ve Timmermans’ın kampanyalarında bilhassa göç konusunda hayli zıt kutuplarda konum almaları nedeniyle çetin müzakerelere işaret ediyor. Seçim sonrası açıklamasında Timmermans, “Hollanda’dan kimsenin gitmesine müsaade vermiyoruz. Hollanda’da herkes eşittir. Dünyanın savaş olan ülkelerindeki mağdurlara sesleniyorum. Savaştan ve şiddetten kaçtığınız takdirde kapımız sizlere açık. Bu bizim için hiçbir vakit değişmeyecek” tabirlerini kullandı.

Azınlık hükümeti

Hollanda tarihinde sık rastlanmasa da bir başka ihtimal de azınlık hükümeti kurulması olabilir. Yeşilgöz-Zegerius ve Omtzigt kendi ortalarında anlaşarak, Wilders ya da öbür partilerin dışardan destekleyeceği bir azınlık hükümeti kurabilir. Lakin Wilders’ın siyasi hayatında birinci kere 2010’da denediği misal bir formül nedeniyle büyük oy kaybı yaşadığı gerçeğinden hareketle bundan uzak durması olası.

Erken seçim ihtimali

Hollanda’da siyasi partiler ortasındaki koalisyon müzakerelerinin aylar sürdüğü biliniyor. 2021 seçimlerinde Rutte’nin partisi hükümeti 271 günde kurabilmişti. Mevcut şiddetli siyasi tabloda koalisyon görüşmelerinin çıkmaza girmesi halinde erken seçim kararının alınması da ihtimaller ortasında bulunuyor.

Yeşilgöz erkenden başbakan ilan edildi!

Ailesi Türkiye’den Hollanda’ya göç eden VVD Partisi’nin önderi Dilan Yeşilgöz-Zegerius, sandıkların açıldığı birinci saatlerde öndeydi. Toplumsal medyada süratlice “Hollanda’ya Türk Başbakan” rüzgârı esti. VVD, üçüncü oldu.

Kaynak: Dunya.com