Kızıldeniz krizi yüzünden petrol fiyatları değişebilir

Emre ERGÜL

Küresel iktisadın kalbi, İsviçre’nin Davos kasabasında atıyor. 120 ülkeden iş insanı ve siyasetçilerin katıldığı Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) 54’üncü tepesi, yarın akşama kadar sürecek. “Güvenin Yine İnşaası” temalı Davos toplantılarına katılanlardan biri de Kaliforniya merkezli çok uluslu güç şirketi Chevron’un CEO’su Michael Wirth…

Wirth, CNBC’ye verdiği röportajında Yemen’deki Husilerin Hamas’a dayanak için Kızıldeniz’den geçen ticari gemileri maksat alması nedeniyle dünya üzerinde önemli bir tedarik sorunu yaşanabileceğine ve bunun petrol fiyatlarına yansıyabileceğine dikkat çekti: “Kızıldeniz’deki kriz, petrol akışına yönelik önemli riskler oluşturuyor ve gerginliklerin Ortadoğu’da büyük bir arz kesintisine yol açması halinde fiyatlar süratle değişebilir.

Bu çok önemli bir durum ve daha da berbata gidiyor üzere görünüyor.” “ABD ham petrolünün varil başına 73 doların altında süreç görmesine şaşırıyorum zira riskler epey gerçek. Dünyadaki petrolün büyük bir kısmı bu bölgeden akıyor ve kesilmesi durumunda işlerin çok süratli değiştiğini görebilirsiniz.”

18 global lojistik şirketi, gemilerini Kızıldeniz’den çekti, güzergahın uzamasına karşın Ümit Burnu’na yönlendirdi Chevron’un şimdilik bu türlü bir karar almadığını belirten Wirth, şirketinin Kızıldeniz’i takip eden ABD Donanması ile yakın işbirliği içinde çalıştığını belirtti: “Ancak tabi, işler her an değişebilir. Sahiden çok dikkatli izlemeliyiz.”

Para kazanmak çok güç olacak

Dünya Bankası’nın geçen hafta global iktisadın muhtemelen son 30 yıldaki en yavaş 5 yıllık büyüme devrine girdiğini açıklaması Davos’ta karşılık buldu. Norveç’in 1.4 trilyon dolarlık devlet emeklilik fonunu yöneten Norges Bank’ın CEO’su Nicolai Tangen, “Para kazanmak çok güç olacak” dedi ve ekledi: “Enflasyonun durdurulmasının güç olacağını düşünüyorum ve dünyanın birçok yerinde fiyat artışları görüyoruz. Şu anda iklimin enflasyonu etkilediğini görüyorsunuz, ulaşım yollarının etkilendiğini görüyorsunuz, jeopolitik çok âlâ değil, münasebetiyle pek de âlâ görünmüyor.”

Dünya, Ukrayna iktisadını, biz de güvenliğinizi güçlendirelim

Ukrayna Devlet Lideri Vlodomir Zelensky, Davos’ta Rusya’yı durdurmak için Batı’yı birlik olmaya çağırdı. Savaşın sona ermesi için İsviçre’den barış tepesi düzenlemesini isteyen Zelensky, dünyaya şu çağrıyı yaptı: “Siz bizim iktisadımızı güçlendirin, biz de sizin güvenliğinizi.” Zelensky, Rus başkan Vladimir Putin için de ismini anmadan “Bir adam en az 13 yıllık barışı çaldı ve yerine tüm dünyayı etkileyen acı, acı, acı ve kriz getirdi” dedi.

Yapay zekâ herkesin hayatını kolaylaştıracak

141 milyar dolarlık şahsi servetiyle gezegenin en güçlü 4’üncü bireyi olan Bill Gates, yatırım yaptığı yapay zekânın (AI) önümüzdeki 5 yıl içinde herkes için “dönüştürücü” olacağını belirtti. Microsoft’un kurucusu, dünyanın en güçlü 4’üncü insanı Bill Gates de Davos’taki konuşmacılardan biri… Yıllardır yatırım yaptığı yapay zekâ (AI) üzerine olan konferanslara katılan Gates, CNN’e verdiği röportajda da yapay zekâyı övdü: “Bu teknoloji, önümüzdeki beş yıl içinde herkes için dönüştürücü olacak.”

IMF’nin haftabaşı açıkladığı “Yapay zekâ dünyadaki istihdamın yüzde 40’ını etkileyecek” raporu hatırlatıldığında da Gates şu karşılığı verdi: “Tarih, her yeni teknolojinin endişe ve akabinde yeni fırsatlar getirdiğini gösteriyor. 1900’de ziraî üretkenlikte olduğu üzere, beşerler ‘Hey, biz ne yapacağız?’ diye soruyorlardı. Aslında pek çok yeni şey, pek çok yeni iş kategorisi yaratıldı ve biz çok daha güzel durumdayız. Bu da bu türlü olacak.”

“Yapay zekâ herkesin hayatını kolaylaştıracak” diyen Gates, AI’nin bilhassa eğitim ve tıp alanine monte edilmesinin şahane sonuçlar vereceğini söylüyor: “Özellikle hekimlerin evrak işlerini yapmalarına yardımcı olacak. Bu onların işlerinin sevmediği bir modülü. Bu sayede onları çok verimli hale getirebiliriz. Çok fazla yeni donanıma da gereksinimimiz olmayacak. Yapay zekâya erişim, telefon yahut halihazırda sahip olduğunuz internet teması üzerinden bağladığınız bilgisayar üzerinden gerçekleşecek.”

Kızıldeniz hücumları hava nakliyeciliği fiyatlarını yükseltebilir

DHL Küresel Forwarding Americas Hava Nakliyatı Lideri Andreas Von Pohl, “Kızıldeniz’deki durumun devam etmesi halinde bunun değişmesini bekliyoruz” derken; HSBC’nin Global Nakliye ve Liman Araştırmaları Lideri Parash Jain, “Hava navlun oranlarında bir artış göreceğiz” değerlendirmesini yaptı: “Sektör gözlemcileri, bilhassa şubat ayındaki Çin Yeni Yılı tatili yaklaşırken, önümüzdeki iki ila üç hafta içinde artırımları görmeyi bekliyor.”

Riyad: Filistin sorunu çözülürse İsrail’i tanırız

2023’ün ikinci yarısı… İki ezeli düşman, Suudi Arabistan ile İsrail, bağlantıların olağanlaşması istikametinde tarihi açıklamalar yapıyordu. Lakin 7 Ekim 2023’teki Hamas taarruzları sonrası İsrail, Gazze Savaşı’nı başlatınca açıklamalar bıçak üzere kesildi. Bahis, bu hafta başında ABD basınında “ufak ufak” ısıtıldı, CNN ve New York Times’a konuşan isimsiz diplomatlar, iki ülkenin “hala” barışabileceğini açıkladı.

Çok geçmedi, resmi açıklama dün İsviçre’den geldi. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan, Filistinlilerin devlet olmasını da içeren kapsamlı bir mutabakata varılması halinde krallığın İsrail’i tanıyabileceğini söyledi. Davos’ta katıldığı bir panelde konuşan Suudi Bakan, “Bölgesel barışın İsrail için barışı da içerdiği konusunda hemfikiriz, lakin bu sırf Filistinliler için bir Filistin devleti aracılığıyla barış yoluyla gerçekleşebilir” dedi.

Panel yöneticisinin Suudi Arabistan’ın İsrail’i daha geniş bir siyasi muahedenin modülü olarak tanıyıp tanımayacağı tarafındaki soruya açıkça “Elbette” cevabını veren Prens Faysal, bir Filistin devleti kurarak bölgesel barışı teminat altına almanın “ABD idaresiyle birlikte üzerinde çalıştıkları bir husus olduğunu ve bunun Gazze bağlamında daha manalı olduğunu” söyledi. Dünya basını açıklamayı, “İsrail ile Hamas ortasındaki savaşın hiçbir gevşeme belirtisi göstermemesi nedeniyle tezli bir konuşma” diye yorumladı.

Trump’ın tekrar seçilme ihtimali bile dünya için bir tehdit

Davos’a bu yıl ortalarında Ukrayna önderi Vlodomir Zelensky, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Çin’in iki numarası Li Qiang’in de olduğu 60 ülkeden üst seviye siyasi iştirak oldu. Hal böyleyken, 50’den fazla ülkenin, bilhassa kasım ayında ABD’nin, bu yıl seçime gitmesi Davos’un gündemine oturdu. Eski ABD Lideri Donald Trump’ın birinci önseçimin yapıldığı Iowa’yı kazanmasına Davos’ta BlackRock Lider Yardımcısı Philipp Hildebrand’den geldi. Hildebrand, Trump’ın tekrar seçilme ihtimalini CNN’e kıymetlendirdi: “Bu bir tehdit, insanları büyük ölçüde endişelendiren bir şey fakat birebir vakitte (Avrupa için) bir uyandırma daveti da olabilir.”

ABD, Husileri yine terör listesine alacak

13 Ocak’ta Husiler için “Bence teröristler” açıklaması yapan ABD Lideri Joe Biden bu tarafta bir adım atıyor. CBS’in haberine nazaran, Biden idaresi Yemen’deki Husileri yine terörist örgütler listesine alacak. Karar, Husilerin pazartesi günü Kızıldeniz’de bir ABD gemisini vurmasının çabucak akabinde alındı.

Eski Bşkan Donald Trump, misyondan ayrılmadan evvel Husileri listeye sokmuş; Biden başkanlığı devraldıktan bir ay sonra, Şubat 2021’de Husileri listeden çıkartmıştı. Katar denetimindeki iki boş gemi son 1 gün içinde Akdeniz’deki Süveyş Kanalı’nın kuzey girişinden uzaklaştı. Kanala gitmekte olan üçüncü bir Katar gemisi de Fas açıklarında rotasını bilakis çevirdi. Rusya ve ABD de dahil olmak üzere başka tedarikçiler de Kızıldeniz’i kullanmayı bıraktı ve gemi takip dataları şu anda bölgeye giden rastgele bir gemi göstermiyor.

Husiler, şirket olarak birinci Suzuki’yi vurdu!

Suzuki Motor, Kızıldeniz’de Husilerin akınları sonrası oluşan tedarik problemleri nedeniyle Macaristan’ın kuzeyindeki Estergon’daki üretimini süreksiz olarak durdurdu. Vitara ve S-Cross modellerinin üretildiği tesisteki süreksiz periyodik durdurmanın bir hafta sürmesinin planlandığı aktarıldı. Motor dahil araba modül tedariklerinde devam eden meselelerin, başka Japon firmaların bölgesel üretimlerini riske atabileceği belirtiliyor.

Gemilere teminattan kaçınılıyor

Bazı gemi sigortacılarının ABD ve İngiltere ticaret gemilerini Kızıldeniz’in güneyinde seyrederken savaş risklerine kârşı teminat altına almaktan kaçınmaya başladıkları öne sürüldü. Marsh’ın denizcilik ve kargo global lideri Marcus Baker’a nazaran, sonuç olarak sigortacılar ABD, İngiltere ve İsrail’le irtibatlı gemiler için bölge üzerinden yapılan seyahatlerde teminat verirken istisnalar arıyorlar. Bu da esasen sigorta sağlamayacakları manasına geliyor. “Sigortacılar ABD, İngiltere ya da İsrail’in dâhil olmayacağına dair unsurlar ekliyorlar” diye konuşan Baker, “Hemen çabucak herkes bu türlü bir şey ekliyor ve birçoğu ‘sahiplik’ yahut ‘çıkar’ sözlerini içeriyor” dedi.

Kaynak: Dunya.com