Kredi teşvikleri, tüm iş dünyasını kapsayacak halde uygulanmalı

Nurdoğan A. ERGÜN

Eximbank kredi limitlerinin artırılması, teminat çeşitliliğine gidilmesi üzere ihracata dönük adımları ‘olumlu’ gelişmeler olarak yorumlayan Züccaciye Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, fakat uygulamanın genele yayılması gerektiğini söyledi.

İhracatın artırılarak cari açığın kapatılması emeliyle bir dizi regülasyon yapıldığını hatırlatan Öksüz, “Özellikle kredilerle ilgili düzenlemelerin ihracatla sonlandırılmaması gerekiyor. Kredilerin artık yalnızca ihracatçı değil yurtiçi çalışan firmalara da açılması lazım” dedi. Hammadde ithalatına getirilen ek vergi uygulamalarını da eleştiren Öksüz, ekonomiyi ve kesimi DÜNYA’ya kıymetlendirdi.

“Tamamen iç piyasaya çalışan ve 2 bin kişiyi istihdam eden firmalar var” diyen Öksüz, bu tıp firmaları ‘stratejik değilsin’ diye kredilendirmemenin yanlışsız olmadığını söyledi. Öksüz, “Bir an evvel her kesim için kredilerin düzenlenmesi lazım. Doğal burada bütçe kıymetli. O bütçeyi mümkün olduğu kadar paylaştırmak için nereden başlamak lazım, bunu alta gerçek yaymak gerekiyor. Mühlet çok kıymetli. Öldükten sonra oksijen vermenin manası yok” diye konuştu.

Hammaddeye getirilen vergi üretimi baltalar

Öte yandan hammadde ithalatına getirilen ek vergilerin üretim tarafında külfet yaratacağını belirten Öksüz, “Özellikle çelik ve plastikte biz hammaddeyi dışardan alıyoruz. Çelikte hammaddenin 3’te 2’sini ithal ediyoruz. Sanayi olarak plastikte yüzde 85 yurtdışına bağımlıyız. Plastikte yüzde 6,5, çelikte de yüzde 8 ek vergi ödüyoruz. Bunlar imalatta kullanacağımız katma pahalı ve Türkiye’de üretilmeyen eserler. Bu nedenle ek vergi uygulanmasını anlamıyorum” dedi.

Öksüz, bitmiş eserde ise camda yüzde 50, porselende yüzde 120’leri bulan ek vergi uygulandığı için eskisi üzere ithal eser furyası yaşanmadığını anlattı. Birkaç ay öncesine nazaran bugün finansmana erişimi daha mümkün olarak yorumlayan Mesut Öksüz, lakin bu defa de maliyetlerin yüksekliğine dikkat çekti. Öksüz, “Finansa erişmek öncesi üzere değil, daha kolay. Lakin bu sefer de ulaşılan sayılarla ticaret yapıp o paraları kredilendirip üzerine ticaret kârı edebileceğimiz bir işe dönüştürmek mümkün değil.

Şu an yani yüzde 60’larda kredi kullanacaksın. Üretici 3-5-7 para kazanıyor. Eser üzerine yüzde 30 finans koyacak. Üstüne belirsizlikleri satın alacak, o malı satacak. Güç bir denklem. Yani sana şu an krediye ulaşmak kolay ancak mecbur kalmadıkça, çok değerli kesin bir satış olmadıkça üretim yapmak diye bir şey yok. Büsbütün beklemede gidiyor” yorumunu yaptı.

‘Faiz düşer’ beklentisi bile yatırıma yansır

Kredi faizlerinin yüzde 60’larda olduğu bir periyotta yatırıma dönük belirsizliklerin süreceğini söyleyen Öksüz, “İyileşme için kredilerdeki sayıların makul düzeylere inmeye başlamasını görmek bile kıymetli. Şu an 60’tan 40’a düşüyor olması bile bizi heyecanlandırır. Yani en azından düşme eğilimine girmesi yatırım iştahını harekete geçirir.

O nedenle bir yıl sonra yüzde 20, iki yıl sonra tek haneli sayılara iner beklentisinin oluşması gerekiyor” dedi. Bu beklentinin oluşmasıyla gerçek bölümün yüzünü yine yatırıma döneceğini tabir eden Öksüz’e nazaran, iktisat otoritesinin açıkladığı sayılara yaklaşılması durumunda bile yatırım iştahı açılacak.

Züccaciye bölümünün birinci 6 aylık iç pazar büyümesini adet bazında yüzde 35 olarak açıklayan Mesut Öksüz, “Seçim vardı ve seçimden sonra fiyatların artacağı beklentisi vatandaşı alıma yönlendirdi. Şu an o denli bir beklenti yok. Alım gücümüzün had safhada düştüğü bir periyoda geldik. İkinci 6 ayda adet bazında kayıplı periyoda geçtik.

Enflasyon kaynaklı cirolar arttı lakin adet düştü. Biz 11’inci aya yani kasım kampanyalarına güveniyorduk. Satışlar var fakat o denli hareketli bir dönem yaşamıyoruz” diye konuştu. Yılbaşından sonra lokal seçimler nedeniyle sıkılaşmanın biraz hür bırakılacağını düşünen Öksüz, “O nedenle bizim üzere kesimler 5-6 ay tekrar bir canlılık kazanacak lakin o canlının karşılığında ödediğimiz bedel daha ağır olmamalı. Ülkenin ekonomik yapısı göz gerisi edilmemeli” dedi.

Hedefimiz dünyanın 3 büyük pazarı

Geçtiğimiz yıl Türkiye ihracatına 6,1 milyar dolarlık bir katkı sağlayan ve 4 doların üzerinde ihracat ünite fiyatıyla ortalamanın üzerine çıkan züccaciye bölümü, bu yılın birinci 9 ayında yüzde 3.48’lik bir kayıp yaşadı. Amaç yılı 6 milyar dolar ihracatla kapatmak. Dünyanın en büyük ithalatçısı pozisyonunda bulunan ABD, Kanada ve Japonya’da züccaciye dalının aldığı hissesi ‘çok yetersiz’ olarak kıymetlendiren Öksüz, şu bilgileri verdi: “ABD’nin yıllık 77 milyar dolarlık ithalatı içinde bizim hissemiz binde 3 yani 297 milyon dolarlık eser veriyoruz. Yıllık 9 milyar dolarlık ithalat yapan Japonya’ya ihracatımız 3-3,5 milyon dolar. Tekrar yıllık 8,5 milyar dolarlık züccaciye eseri alan Kanada’ya satışımız 25 milyon dolar. Bu kadar büyük ithalat yapan bu ülkelerin eserlerine âlâ çalışmamız, uygun yoğunlaşmamız ve ek pazar oluşturmamız lazım.”

Vietnam büyüyen bir Pazar

Züccaciye dalı için yükselen pazarlardan birini de Vietnam olarak gösteren Öksüz, “Eskiden Vietnam’da sokak yemekçiliği yaygındı lakin pandemiden sonra meskende yemek yapma kültürünün oluştuğunu görüyoruz. Münasebetiyle mutfak kültürü tekrar orada oturuyor ve o pazarda 100 milyonun üzerinde bir nüfus var. Faydalanmak lazım” dedi.

Vietnam’da da değerli üreticilerin ortaya çıkmaya başladığını söyleyen Öksüz, Türk eserlerine karşı yüzde 20 ek vergi konulduğunu kaydetti. “Biz de Vietnam eserlerine ek vergi uyguluyoruz. Bunların karşılıklı kaldırılması için gayret etmeliyiz” diyen Öksüz, eser bazlı hür ticaret muahedeleri yapılması gerektiğine işaret etti.

Rusya’da hala istenen noktaya gelmedik

Sektörün odaklandığı pazarlardan biri de Rusya pazarı. Lakin Mesut Öksüz’ün sözüyle bölüm, bu pazarda istenen sayıları hala yakalayamadı. 2022’de Rusya’ya 180 milyon dolarlık ihracat yapan kesim, bu pazarda biraz temkinli ilerliyor.

Öksüz, bu durumu şöyle yorumladı: “Rusya pazarına dönük çalışmalarımız var ancak istediğimiz sayılara tam ulaşamadık. Bunda da para transferi ve savaş nedeniyle lojistik zahmeti bir ölçü bizi frenliyor. Aslında çok değerli bir pazar ve Avrupa’da üretim yapan birçok büyük firmanın Türkiye üzerinden eser satmaya çalıştıklarını görüyoruz. Lakin hala Rusya için en büyük pazar Çin. Rusya ihracatımızda 10’uncu sıralarda. Bir de Paşabahçe üzere büyük markalarımızın orda yatırımı var, bunlar ihracata dahil değil.”

“Gençleri hem eğitip hem çalıştırabiliriz”

Türkiye’nin 500 milyar dolar ihracat gayesine fakat üreterek ulaşabileceğini vurgulayan Mesut Öksüz, üretmek için de istihdam açığının giderilmesi gerektiğini belirtti. Öksüz, şunları söyledi: “Meslek liseleriyle bu işin çözülmediğini görüyoruz. Gençler okumak istiyor. Gençleri hem okutup hem de iş hayatına çekecek sistemler geliştirmeliyiz. Mesela patron gençlerin eğitim masraflarına takviye olabilir, gece üniversiteleri açılarak vardiya sistemi kurulabilir. Böylelikle gençler ailelerine yük olmadan hem okur hem de meslek sahibi olabilir. 50 yıllık plan yapıyorsak istihdamı kesinlikle çözmemiz lazım. Bence bu en değerli gündem unsurumuz olmalı. Zira önümüzdeki birkaç yılda artık endüstrinin temel sorunu olacak.”

İsrail ile ticaret durdu

Tük züccaciye bölümü açısından son yıllarda yıldızı parlayan ülkelerden biri de İsrail’di. Bilhassa Türk dizilerinin de tesiriyle İsrail’de önemli bir alıcı kitlesine ulaşan bölüm, 2022 yılında bölgeye 306 milyon dolarlık ihracat yaptı. İsrail’in züccaciyede en fazla ihracat yapılan beşinci ülke olduğunu açıklayan Mesut Öksüz, “İsrail ihracatımızdan yüzde 5 hisse alıyordu fakat bugün ticaret büsbütün durdu. Biz nasıl Türkiye içinde İsrail eserlerini boykot ediyorsak onlar da bizim eserlerimizi boykot ediyor. Elbette ticaret yapıyoruz diye onların yaptıklarını güzel göremeyiz” dedi.

Kaynak: Dunya.com