Madencilik kesiminin meseleleri ağırlaşıyor

Ayşe KAYTAN UÇAK

Zengin maden yataklarına sahip Türkiye’de madenciler, uzun süren ruhsat müsaadeleri, yatırım garantisi, kamuoyundaki olumsuz algı, yüksek maliyetler ve istihdamla ilgili meseleler yaşıyor. Bu sıkıntıların yatırımcıları daldan uzaklaştırdığını belirten İstanbul Maden İhracatçıları Birliği İdare Şurası Üyesi ve Eskişehir Madencilik Kümesi Lideri Metin Çekiç, acil tahlil beklediklerine dikkat çekti.

Orta Vadeli Program’da madencilik kesimiyle ilgili başlıkların bölümde heyecan ve umut yarattığını söyleyen Çekiç, programda, yıllardır lisana getirdikleri bahislerle ilgili düzenlemelerin yer aldığını belirtti. Çekiç, OVP’deki düzenlemeleri çok değerli bulduklarını fakat uygulama noktasında eza yaşanırsa dalın kan kaybetmeye devam edeceğine işaret etti.

Madenciler önümüzdeki iki yıldan umutsuz

Yaşanan meseleler nedeniyle yatırımcının daldan çekildiğini aktaran Çekiç, şunları söyledi: “8 bakanlık, 20 kurumla yüz yüze olan öteki bir dal yok. Yükümlülüklerimiz çok fazla. Yılda her madenci iki ya da üç sefer kontrolden geçiyor. Türkiye’nin 2023’teki maden ihracat sayılarına baktığımızda, geçen sene 6.5 milyar dolar olan ihracatımız bu sene 5.5 milyar dolara düşüyor.

Yüzde 15 ila 18 oranında bir kayıptan bahsediyoruz. Madenle ilgili büyük yatırımlar, yurt içi ve yurt dışı kimsenin gündeminde değil. Herkes küçülüyor. 2024’te de bu meseleler çözülmezse, 2023’ten daha makus bir yıl olacak. Hatta 2025’te bölümün geriye gideceği, toparlamanın 2026’da olacağını öngörüyoruz. OVP’ deki 5 unsur bizim bölümün ana sorunu.

Bunlar aşılırsa, yatırımların önü açılırsa 6.5 milyar dolar olan ihracatımızı 30-40 milyar dolar düzeylerine çıkarabiliriz. Dünyada bilinen 80 madenden 70’i ülkemizde var. Türkiye hammadde olarak güçlü, lakin yeraltındaki madeni yer üstüne çıkarıp zenginliğe dönüştüremiyoruz.”

“Ocaklarda çalıştıracak mühendis bulamıyoruz”

Sektörde çalıştıracak hem mavi hem de beyaz yakalı işçi bulmakta önemli zahmetler yaşadıklarını aktaran Metin Çekiç, “Ocaklarda çalışacak maden mühendisi ya da jeoloji mühendisi bulamıyoruz. Eskişehir Osmangazi Üniversitemizde talep olmadığı için jeoloji kısmı kapandı. İstanbul Maden İhracatçı Birliği olarak bu hususta bir adım atarak, üniversite de yer bilimleriyle ilgili kısımları tercih eden öğrencilere dokuz ay boyunca minimum fiyat kadar burs veriyoruz.

Önceki Periyotta 69 olan bursiyer sayımızı yaptığımız çalışmalarla 113 üniversite öğrencisine ulaştırarak dalın daha çok tercih edilmesini sağladık. İMİB olarak ayrıyeten mentorlük projesi yürütüyoruz. Tüm Türkiye’de Madencilik dalının eleman meselesini nasıl aşacağımız konusunda dal temsilcileri, üniversite ve liselerdeki paydaşlarımızla görüşeceğiz.”

19 ender toprak elementinin 10’u Eskişehir’de yer alıyor

Yeşil gücün geleceğini stratejik madenlerin belirleyeceğini belirten Metin Çekiç, Eskişehir’in stratejik madenlerde değerli bir hisseye sahip olduğuna dikkat çekti. Eskişehir’de Eti Maden İşletmelerine bağlı Beylikova Maden Sahası’nda 694 milyon ton ile dünyanın en büyük ikinci Ender Toprak Elementleri rezervinin bulunduğunu hatırlatan Çekiç, “Dünyadaki 19 ender toprak elementinin 10’u Eskişehir’de.

Bu rezervlerin işlemesiyle ülke iktisadına milyarlarca dolar katkı sağlanacak. Yeniden dünya bor rezervlerinin yüzde 72’si Seyitgazi ilçemizin Kırka Mahallesinde bulunuyor. Kırka’da dünyanın en büyük bor üretim kompleksine sahibiz.

Türkiye’nin birinci nikel maden ocağı Mihalıççık’ta, faaliyet gösteriyor. Kesim olarak hem iktisada hem de istihdama önemli katkılarımız oluyor. Yalnızca Kırka Boraks İşletmesinin ihracata katkısı 1 milyar 300 milyon dolar. Eskişehir’deki başka maden işletmelerimizle birlikte yaklaşık 1,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyoruz. Bunun yanında köyden kente göçün önüne geçiyoruz” tabirlerini kullandı.

Kaynak: Dunya.com