Mısırda “alım fiyatı” beklentilerin altında kaldı, üretici revize bekliyor

Ziya İPEK

Nişasta ve yem kesiminin değerli ham hususu mısır için Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), ton başına 6 bin lira alım fiyatı açıkladı. TMO’nun geçen sene ton başına verdiği 5 bin 700 lira fiyatındaki fiyata, 300 lira fiyatında artış yaparak “alım fiyatı” açıklamasına çiftçi temsilcileri reaksiyon gösterdi, alım fiyatının revize edilmesini yahut ton başına prim takviyesi verilmesi istedi.

Mısırın en değerli üretim merkezinin başında Adana’nın geldiğini kaydeden Adana Ticaret Borsası Lideri Şahin Bilgiç, TMO’nun açıkladığı mısır alım fiyatının büyük hayal kırıklığı yaşattığını söyledi. Bütün girdilerin yüzde 100’ün üzerinde arttığı bir ortamda yüzde 5’lik bir artışın mantıklı olmadığına dikkat çeken Bilgiç, TMO’nun buğday ve arpaya verdiği üzere 1.000-1.500 liralık bir dayanakla bunu revize ederek piyasayı rahatlatmasını istedi. Bilgiç, “Ancak bu takviyeyle üretici rahatlar, yoksa önümüzdeki periyot bölgede üretim azalır.

Buğdayın üretimi 20 milyon ton ve buna 1.000 lira prim takviyesi veriyorsunuz lakin bu yıl en fazla 8 milyon tonu bulan mısırda hiçbir şey vermiyorsunuz, bu durum adaletli de değil. Gelecek yıl mısırı 8 milyon ton değil, 5 milyon ton üretirsiniz, 3-4 milyon tonu yurt dışından getirirsiniz, dışarıdaki çiftçiyi memnun ve varlıklı edersiniz, bu yanlış bir politika” dedi.

Bölgenin en büyük borsa lideri olarak mısır alım fiyatının bir an evvel revize edilmesi gerektiğine vurgu yapan Bilgiç, TMO’nun buğday ve arpada olduğu üzere ton başına en az 1.000 lira takviye vermesini ve piyasadaki panik havasını ortadan kaldırması gerektiğini bildirdi. Bilgiç, ayrıyeten Adana’da bu hasat periyodu için mısırda randevu sisteminin buğdayda olduğu üzere kaldırılması tavsiyesinde bulundu.

“TMO’nun alım fiyatı çiftçinin maliyeti değil”

Mısır alım fiyatının geçen seneye nazaran, bu yıl sadece kilogramda 30 kuruş artırılmasını skandal olarak nitelendiren Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Lideri Feyzullah Korkut, enflasyonun yüzde 100’lerin üzerine, her eser fiyatının 4-5 katına, mazot, ziraî ilaçlar ve tohum fiyatlarının 2-3’e katlandığı bir ülkede bu türlü bir artışın düşünülemeyeceğini söyledi.

Korkut, mısır fiyatlarının global ölçekte yüksek seyrettiğini, Amerikan Borsası’nda mısırın tonunun 470 dolardan süreç gördüğünü bildirdi. Üreticiye prim dayanağı verilmesini lakin öncesinde fiyatın düzgün açıklanması gerektiğine vurgu yapan Korkut, “Şu anda verilen sayı, maliyet fiyatı değil.

Çiftçinin sürdürülebilirliğinin devam etmesi ve yine mısır ekmesi için para kazanması lazım ki biz onun için alım fiyatını 9,4 lira olarak açıkladık” dedi. Korkut, TMO’nun alım fiyatını yine gözden geçirmesini, prim dayanağı de vermesini lakin öncelikle fiyatı üstlere çekip çiftçinin eline en az kilogramda 9 lira geçmesi sağlayacak bir sistem oluşturması gerektiğini bildirdi.

“Yüzde 5,3’lük artış çiftçiyi hayal kırıklığına uğrattı”

Adana Çiftçiler Birliği Lideri Memnun Hakikat da Toprak Mahsulleri Ofisi’nin mısır alım fiyatını ton başına 6.000 olarak açıklamasına reaksiyon gösterdi. Hakikat, açıklanan mısır fiyatının üreticiyi hayal kırıklığına uğrattığını belirterek, çiftçinin üretime devamı için kiloda 1.30 lira meblağında prim açıklanmasını istedi. Gerçek, “Yoksa çiftçi, nişasta ve yem kesiminin insafına terk edilir. Üretim maliyetinin ne kadar arttığı aşikarken, yüzde 5.3’lük artış çiftçiyi üzmüştür” açıklamasını yaptı.

“Çiftçi nasıl para kazansın?”

Mısır fiyatı için açıklanan sayısı kabul etmelerinin mümkün olmadığını kaydeden Seyhan Ziraat Odası Lideri Yaşar Özkan da “Geçen yıl ton başına 5 bin 700 lira açıklanmıştı. Yüzde 5,3’lük bir artışla elimize para geçmez, latife üzere. Türkiye’de girdi maliyetleri yüzde 100’ün üzerinde artarken, bu kaidelerde çiftçi nasıl para kazansın? Mısırın üreticiye maliyeti kilogramda 7,2 lirayı buluyor, fiyatlar açıklandı fakat bunun yanı sıra prim dayanağı olursa belki…” tabirlerini kullandı.

“Senin eserini alamayacağım, depolarım dolu”

TMO’nun çiftçiyi başından atmak için bu türlü bir yola başvurduğunu söz eden Yüreğir Ziraat Odası Lideri Mehmet Akın Doğan, “Hangi eserin fiyatı geçen yıldan bu seneye yüzde 5 arttı. Yüzde 5’lik bir artış olur mu? Lisanslı depolarla görüşü yorum; yüzde 90’ı dolu. Depolardaki eserlerin bir kısmını TMO satmış. Alan kişi eseri kaldırmıyor.

Yer yok, sıkışmış. Kibarca kime verirsen ver eseri diyorlar. Çiftçi şu an çok perişan, çok sıkıntılı” diye konuştu. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım, Orman ve Köyişleri Kurulu Üyesi, CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut ise, “Açıklanan mısır fiyatı çiftçinin mevt fermanıdır. Mazottan tohuma tüm maliyetler katlanırken mısır fiyatı niçin yerinde sayıyor? Mısırda alım fiyatı en az 9 lira olarak çabucak revize edilsin” dedi.

Hasat öncesi alım fiyatı için ne demişlerdi?

Adana Ticaret Borsası Lideri Şahin Bilgiç, mısır üreticilerinin ziyan etmemesi, ayakta kalabilmesi ve yine üretebilmesi için 2023 yılı hasat edilecek mısır fiyatının ton başına 7 bin liranın üzerinde olmasını istemişti. Adana Çiftçiler Birliği Lideri Memnun Gerçek ise mısır hasadı öncesinde maliyet hesaplamasında mısırın çiftçiye 5,21 liraya mal olduğunu, üreticinin beklentisinin 7.30 lira olduğunu duyurmuştu. Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Lideri Feyzullah Korkut, bölgede ziraî faaliyetlerde değerli bir yer tutan mısır fiyatının yaptıkları maliyet hesabına nazaran, kilogramda 9,4 liranın altında olmaması gerektiğini açıklamıştı. Mısır, Türkiye Eser İhtisas Borsası’nda (TÜRİB) ise en son kilogramı 5,9 liradan süreç gördü.

Kaynak: Dunya.com