Riyad ve Abu Dabi’den ‘Türk istikrar stratejisi’

Emre ERGÜL

Aralık 2022… Çin başkanı Şi Cinping, Riyad’ı ziyaret edip Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’la görüştü. Petrolün ABD doları ile değil, Çin yuanı ile satışı tartışmaları alevlendi. Haziran 2023…

Danimarka’nın başşehri Kopenhag’da düzenlenen Ukrayna toplantısında Fransa, barış için Suudi Arabistan’dan daha fazla inisiyatif almasını istedi. Ve geçtiğimiz ay… Cidde’de yapılan Ukrayna tepesine dünyanın dört bir yanından yetkililer katıldı. Suudi Arabistan’ın 38 yaşındaki Veliaht Prensi’nin küresel siyasetleri etkileyen bu teşebbüsleri, tam da ABD ile Çin’in ortasında dev bir ekonomik savaşın sürdüğü periyotta gerçekleşti.

Financial Times gazetesine nazaran, yaşananlar “orta güçlerin yükselişi”nin delili. Ve bu “orta güçler”in Ortadoğu’da başını da Suudi Arabistan’la Birleşik Arap Emirlikleri çekiyor. Bin Selman ile BAE Devlet Lideri Pir Muhammed bin Zayid bin Sultan en-Nehyan, artık ABD’nin “Ya benimlesin ya da karşımdasın” tehditlerine kulak asmıyor.

Bakın Memleketler arası Stratejik Enstitüsü Bölgesel Güvenlik Şefi Emile Hokayem ne diyor: “Suudi Arabistan ve BAE, değişen bu dünya nizamında risklerden çok fırsatlar görüyor ve ortaya çıkan çok kutuplu dünyanın kutupları haline gelecek siyaset ve araçlara sahip olduklarını düşünüyorlar. (ABD’nin) onlardan tam ahenk bekleyebileceği periyot bitti.”

Üst seviye bir Buyrukluk yetkilisi de ABD’ye karşı artık aralı bakılmasını “yeni pazarların fark edilmesine bağlıyor: “Yerleşik pazarlarla bağlarımız sarsılmaz. Fakat tıpkı vakitte makro manada önümüzdeki 10, 20 yıla baktığımızda yeni büyüme nereden geliyor? Asya’daki büyük pazarlardan, kimileri Güney Amerika’dan ve potansiyel olarak kimi Afrika pazarlarından geliyor.” FT’ye konuşan bir Çinli yetkili de Pekin-Körfez dostluğunu “gelişen dünya” modeli olarak tanımladı: “Körfez ve Çin, Ortadoğu’da egemenlik haklarına hürmet duyan ve belli güçlerin hegemonyasına direnen daha adil, çok taraflı bir sistemin inşasına yardımcı olabilir.”

BAE Şeyhi’nin danışmanı Enver Gargash, “Amerika’nın ekonomik, askeri yahut siyasi gücünün bugün yahut önümüzdeki 10 yılda, son 10 yılda olduğundan daha az güçlü olacağını düşünmüyorum. Anlamaya çalıştığımız şey, bölgeye ve BAE’ye olan bağlılığının ne olduğu. Biz herkesle köprü kurmak istiyoruz” diyerek, ABD dışındaki pazarlarla da masaya oturacaklarının sinyalini verdi. ABD’nin eski Lübnan Büyükelçisi Jeffrey D. Feltman da iki ülkenin Türkiye’nin taktiğini uyguladığına dikkat çekti: “Riyad da Abu Dabi de, Türkiye üzere, ABD ile Çin ortasında seçim yapmak zorunda kalmak istemiyorlar…

Ukrayna Savaşı’nda taraf seçmek zorunda kalmak istemiyorlar… Aslında, bir seçim yapmamanın birtakım yararları var, tıpkı ABD’nin Soğuk Savaş sırasında Çin ve Sovyetler’in birbirlerine karşı üstünlük kurmasından hoşlandığı üzere.”

Rus petrolüne fiyat hududu uygulaması askıya alındı

G7 üyeleri ve müttefikleri, global ham petrol fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle Rus ham petrolünde fiyatın hududun üzerinde süreç görmesine karşın, fiyat hududunun tertipli olarak gözden geçirilmesini rafa kaldırdı.

AB ve Avustralya ile birlikte G7 ülkeleri geçtiğimiz aralıkta Rus petrolüne tavan fiyat düzeneği getirmiş, bunu şubattan itibaren akaryakıta getirilen tavan fiyat sistemi takip etmişti. Başlangıçta, AB ülkeleri tavan fiyatı her iki ayda bir gözden geçirmeyi ve gerekirse ayarlamayı kabul etmişlerdi. Lakin G7, marttan bu yana üst sonu gözden geçirmedi ve G7 siyasetleri hakkında bilgi sahibi kaynaklara nazaran, kümenin fiyat tavanını ayarlamak için acil bir planı yok.

Kaynaklar, “Haziran ya da temmuz ayında bir gözden geçirme yapmak ya da en azından bu bahiste konuşmak için kimi görüşmeler oldu, lakin bu hiçbir vakit resmi olarak gerçekleşmedi” tabirlerini kullanırken, birtakım AB ülkelerinin gözden geçirme konusunda istekli olmalarına rağmen, ABD ve G7 üyelerinin değişiklik yapma konusunda çok az iştahlı olduklarını söylediler. Ay sonunda yapılacak olan BM Genel Konseyi oturumları sırasında üst hududa ait görüşmeler için gayrıresmi bir platform oluşabileceği de söz edildi.

Kaynak: Dunya.com