Emre ERGÜL
Raporun ismi “Süper Bölge: Güç Dönüşümü Nasıl Sağlanır?” Kaleme alan kuruluş, merkezi İskoçya’da bulunan araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie… Rapor, 10-11 Ocak’ta Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’daki “Gelecek Minarelleri Forumu”nda sunuldu ve büyük beğeni topladı.
Rapor, maden zengini olan ülkelerin birleşip bir “Süper Bölge” oluşturmasını öneriyor. Afrika, Ortadoğu ve Güney Asya ülkelerinden oluşan “Süper Bölge”de Türkiye de yer alıyor. Wood Mackenzie’nin teknik raporu, “Süper Bölge”nin mineral üretiminde ve ilgili pak enerjiteknolojinde nasıl global bir güç olabileceğine dair bir plan sunuyor.
Raporun en kıymetli kısmı ise “Süper Bölge” için gerekli olan yatırım ölçüsünün altının çizildiği kısım: “Arz-talep açığını kapatmak ve global sıcaklık artışlarını sanayi öncesi düzeylerin 1.5 santigrat üzerinde sınırlamak için 2030 yılına kadar kritik minerallerin çıkarılması, rafine edilmesi ve eritilmesi için yaklaşık 400 milyar dolar sermaye harcanması gerekiyor.” Teknik incelemeye nazaran, Muhteşem Bölge’nin potansiyelini ortaya çıkarmak için 4 temel değişken, (Kaynaklar, sermaye, talep ve yetenekler) birleştirmeyi gerekiyor.
Wood Mackenzie Araştırmadan Sorumlu Kıdemli Lider Yardımcısı Julian Kettle, “Süper Bölge, 4 değişkenin tamamında işbirliği yapabilirse, güç geçişini ve ekonomik kalkınmayı yönlendiren fevkalade bir metal ve madencilik santrali haline gelebilir” dedi. Raporda 3 bölge ayrıntılı olarak anlatılıyor.
1-Afrika rakipsiz maden kaynakları sunuyor: “Enerji dönüşümü için muhtaçlık duyulan mineral maden çeşidi ve ölçüsü açısından Afrika kıtası önder pozisyonda bulunuyor. Global kobalt rezervlerinin yaklaşık yüzde 80’i, mangan rezervlerinin yüzde 44’ü bu kıtada yer alırken global grafit rezervlerinin yüzde 21’i Afrika’da işlenmeyi bekliyor.
Kıtada bakır ve kalay rezervleri ise ‘benzersiz’ olarak bedellendiriliyor. Lakin Afrika’nın olgunlaşmamış finansal ekosistemi, az gelişmiş altyapısı ve birçok Afrika ülkesine yatırım yapma konusundaki isteksizliği, kıtanın güçlü aykırı rüzgârlar sağladığı manasına geliyor.”
2-Ortadoğu finansman ve tecrübe sağlıyor: “Ortadoğu, Muhteşem Bölge’nin oluşumunda ve uzun vadeli muvaffakiyetinde değerli bir rol oynama potansiyeline sahip ve teknik rapora nazaran Afrika’daki kimi meselelere tahlil sunabilir. Bölge, trilyonlarca doları denetim eden ve yurt dışında fizikî altyapı ve kimi durumlarda madencilik alanında yatırım yapma konusunda geniş tecrübeye sahip devlet varlık fonlarına mesken sahipliği yapıyor.
Bu uzmanlık, Muhteşem Bölge genelinde maden tedarik zincirlerine yatırım yapmak için kullanılabilir. Lakin Ortadoğu, sermaye ve maden kaynaklarına erişimi olmasına karşın büyük rezerv ve üretimden mahrum. Örneğin, Ortadoğu şu anda global petrolün yüzde 35’ini üretiyor lakin manalı ölçülerde kobalt, nikel, lityum yahut grafit üretmiyor.”
3-Güney Asya büyük potansiyel talebi sunuyor: “Güney Asya, Ortadoğu’nun mali nüfuzuna ve Afrika’nın bol doğal kaynaklarına sahip değil, lakin dünyanın en ağır nüfuslu bölgesi olarak Muhteşem Bölge’nin talep ve üretim merkezi olarak büyük bir potansiyel sunuyor.
Örneğin Hindistan’ın 2020’ye kadar 152 gigavat güneş gücü konseyi gücü, 2050’ye kadar ise 19 milyon elektrikli araç amacı mineral talebinin bu bölgede epeyce fazla olacağının göstergesi durumunda bulunuyor. ”
“Ortadoğu, güneş gücü üretimi için donanımlı bölge”
Alt başlığı “Hükümetler ve pazarlar ortasındaki işbirliği, Harika Bölge’nin madencilik potansiyelinin kilidini açabilir” olan raporda şöyle denildi: “Süper Bölge’nin önümüzdeki onyıllardaki merkezi rolü uzun vadeli dinamikler üzerine kurulacak.
Örneğin güçte, petrol ve gaz 2050’li yıllara kadar global iktisadın değerli bir kesimi olmaya devam edecek ve öbür yerlerdeki varlıklar çevrimdışına geçtikçe, dünyaya uygun fiyatlı, muteber ve emniyetli klâsik kaynaklar sağlamak için Orta Doğu’ya giderek daha fazla güvenilecek.
Bu ortada, Afrika ve Güney Asya’nın başını çektiği Harika Bölge’deki nüfus artışı ve kentleşme, gelecekteki ekonomik büyümenin temel itici gücü olmaya hazırlanıyor. Ve dünya hidrokarbonlardan uzaklaşırken, Muhteşem Bölge yenilenebilir güçte önder olma potansiyeline sahip. Örneğin Sahra altı Afrika ve Ortadoğu, güneş gücü üretimi için doğal olarak en donanımlı bölgeler ortasında yer alıyor.”
“Süper Bölge, Çin’in güç geçiş hakimiyetine istikrar ögesi olur”
Wood Mackenzie Araştırmadan Sorumlu Kıdemli Lider Yardımcısı Julian Kettle, “Bir Mineral Muhteşem Bölge’nin oluştutulması, bölge ülkelerinin işbirliği yapması ve mevcut kaynaklardan ve uzmanlıktan yararlanması için eşsiz bir fırsat sunuyor. Bölge, mineral üretiminde ve ilgili pak güç teknolojilerinde global bir başkan haline gelebilir ve Çin’in güç geçiş ekosistemindeki hakimiyetine karşı bir istikrar ögesi haline gelebilir” diye konuştu.
Türkiye’nin hangi bölgesinde ne çıkartılıyor?
Marmara Bölgesi
Demir: Balıkesir, Sakarya ve Kocaeli etrafları.
Mermer: Balıkesir’de Marmara Adası ve Bilecik etrafında.
Bor: Balıkesir’In Bigadiç ve Susurluk ilçeleri. ( Ülkemizde bor minerallerinin %65’i bu bölgeden çıkartılıyor.)
Linyit: Çanakkale, Bursa, Edirne, Balıkesir ve Adapazarı.
Doğalgaz: Kırklareli’nin Lüleburgaz ve Hamitabat ilçeleri.
Volfram: Türkiye rezervinin tamamı Bursa Uludağ’dan çıkarılmaktadır.
Ege Bölgesi
Civa: İzmir ve Uşak.
Tuz: İzmir’de bulunan Çamaltı Tuzlası.
Bor: Kütahya’nın Emet ilçesi.
Krom: Kütahya ve Muğla.
Zımparataşı: Aydın, Muğla ve İzmir.
Mermer: Manisa, Afyon ve Kütahya.
Akdeniz Bölgesi
Krom: Toros Dağları ve Fethiye.
Boksit: Antalya’nın Akseki ilçesi.
Demir: Kahramanmaraş.
Linyit: Adana’nın iki ilçesi, Karaisalı ve Kozan.
Kükürt: Isparta Keçiborlu.
Doğu Anadolu Bölgesi
Demir: Malatya Hekimhan ve Hasançelebi.
Kurşun: Elazığ Keban.
Bakır: Elazığ Maden.
Oltu Taşı: Erzurum.
Kaya Tuzu: Kars, Ağrı, Iğdır ve Erzincan.
Krom: Elazığ Guleman.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Krom: Gaziantep.
Çinko, demir ve bakır: Diyarbakır.
Batman: Petrol.
Linyıt: Adıyaman.
İç Anadolu Bölgesi
Demir: Kayseri.
Manganez: Ankara.
Linyit: Eskişehir ve Sivas.
Çinko: Kayseri ve Sivas.
Krom: Eskişehir, Kayseri ve Sivas. Lületaşı, bor ve amyant: Eskişehir.
Cıva: Konya.
Kaya tuzu: Çankırı ve Kırşehir.
Tuz: Çankırı, Sivas, Kırşehir ve Tuz Gölü.
Karadeniz Bölgesi
Bakır: Rize, Artvin ve Kastamonu.
Linyit: Çeltek, Havza ve Merzifon.
Taş kömürü: Amasra ve Zonguldak.
Krom: Bayburt.
Manganez: Ereğli ve Artvin.
Kaynak: Dunya.com