Vatandaş sağlıktan kıstı teknolojiye harcadı

Hamide HANGÜL

Ekonominin üretim tarafı, enflasyonla gayret çerçevesinde yükselen faizler ve maliyet artışlarıyla çaba ederken, tüketim tarafı da temkinli gitmeye başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Perakende Satış Endeksleri Kasım 2023 datalarına nazaran, perakende ticaret hacmi, bu periyotta yüzde 12,8, aylık yüzde 0,2 artış gösterdi.

Söz konusu oran, 2022 Kasım’da yüzde 11,7, aylıkta ise yüzde 1,3 artmıştı. Bu da perakende satış hacminin yıllık yalnızca 1,1 puan artarken, aylıkta yüzde 0,2’de kaldığını ortaya koydu.

Geçen yıl ocakta tepe yaptı

Oysa, perakende satış hacmi, geçen yıl ocak ayında yıllık yüzde 34 artış göstermiş, 11 kenti etkileyen sarsıntı felaketinin yaşandığı şubat ayında ise yüzde 21,9 artış kaydetmişti. Takip eden aylarda yıllık perakende satış hacmi, martta yüzde 28,9, nisanda yüzde 27,8, mayısta yüzde 30,6, haziranda yüzde 29,3, temmuzda yüzde 31,7’lik yüksek oranda artış kaydetmişti. Kelam konusu artış ağustosta yüzde 17,4, eylülde yüzde 14, ekimde yüzde 13,4 olmuştu.

En fazla düşüş sıhhat, kozmetikte

Enflasyonist ortamda tüketici talebindeki değişimi de ortaya koyan perakende satış hacminde, geçen yıl kasımda yıllık en fazla artış, yüzde 31,2’lik oranla bilgisayar, kitap, bağlantı ayıtlarından geldi.

En fazla düşüş ise yıllıkta yüzde 0,4, aylıkta yüzde 2,3 gerilemeyle eczacılık eserleri, tıbbı, kozmetik ve ferdî bakım eserlerinden geldi. Kelam konusu oran, bir evvelki yılın kasım ayında yıllık yüzde 7,9, aylık yüzde 3 büyüme göstermişti. Bu da bir yılda yüzde 7,5 puanla sert düşüşe işaret ediyor. Yeniden, 2022 Kasım’da yüzde 3,9 artan otomotiv yakıtı, geçen yıl kasımda yıllık yüzde 0,8 düşüş gösterdi. Aylıkta ise yüzde 1,2 arttı.

Gıdada yaklaşık 2 kat artış

Elektrikli eşya ve mobilya da perakende satışlarını artıran kesimlerden. Yıllık yüzde 11,7, aylık yüzde 1,1 artış gösterdi. Evvelki yıl kelam konusu oranlar yıllık yüzde 9,4, aylık yüzde 3,4 olmuştu. Besin, içecek ve tütünde de bu periyotta perakende satışlardaki artış dikkat çekti. Datalara nazaran, yüzde 5,9’luk artış, geçen yıl kasımda yıllık yüzde 11,7’ye ulaştı. Lakin aylıkta ise yüzde 1,5 gerileme gösterdi.

Geçen yılki artışını yakalayamasa da dokumacılık, giysi ve ayakkabı da perakende satışlarını artırdı. Datalara nazaran, bir evvelki yıl kasımda yüzde yıllık yüzde 8,4 oranındaki artışı, geçen yıl kasımda yüzde 4,4’de kaldı. Aylıkta ise yüzde 0,2 düşüşün yerini yüzde 0,8 büyüme aldı. İnternet üzerinden satışların da bilgisayar ve bağlantı aygıtlarından sonra en yüksek artışı gösterdiği belirlendi. Buna nazaran, Kasım 2023’de yıllık yüzde 30,3, aylık yüzde 1,6 artış gösterdi.

Bir evvelki yılın birebir devrinde yıllık yüzde 27,6, aylık yüzde 1,2 artış kaydetmişti. Online satış hacmi, geçen yıl ocak ayına yüzde 40,8’lik artışla başlarken, yıl içinde en yüksek satış hacmine yıllık yüzde 63,5’lik oranla temmuz ayında ulaşmıştı. Aylık en yüksek oranını ise yüzde 24,7’lik artışla mart ayında yakalamış, yıllıkta yüzde 55,3’lük yüksek satış hacmine ulaştığı ay olmuştu.

Cirolardaki artış, satış hacminin 6,2 katı

Perakende satış hacmi yıllık yüzde 12,8 artmasına rağmen, cirolar 6,2 kat arttı. Yükselen fiyatların da tesiriyle perakende ciro yıllık yüzde 79,8 oranında artarken, en fazla yükseliş yıllıkta yüzde 110,2’lik artışla internet üzerinden yapılan satışlardan geldi. Bunu bilgisayar, kitap, irtibat aygıtları yüzde 101,2’lik ciro artışıyla ikinci sırada izledi.

Tıbbı eserler ve kozmetikte ciro artışı yüzde 87,5, besin dışında yüzde 86,7, besin, içecek ve tütünde yüzde 80,8, dokumacılık, giysi ve ayakkabı da yüzde 79,8, elektrikli eşya ve mobilyada yüzde 65,8, otomotiv yakıtında yüzde 56,6 olarak gerçekleşti. Aylık incelendiğinde en fazla ciro artışı yüzde 7.8’lik oranla dokuma, giysi ve ayakkabıdan geldi. Bunu besin dışı yüzde 4,4, internetten satış yüzde 4,1, bilgisayar, kitap ve irtibat aygıtları yüzde 3,6 ciro artışıyla izledi.

Kaynak: Dunya.com