“Çin bir tank üzere bizi ezmeye geliyor”

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Çin’in makine üreticileri pandemide artan navlun nedeniyle kaybettikleri Avrupa pazarını geri kazanmak için atağa geçti. Avrupa’dan ‘örtülü’ şirket alımlarına başlayan Çinli makine üreticilerinin dev yapıları ile Türk firmalar için büyük bir tehdit olduğunu söyleyen Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran, “Bir tank üzere bizi ezmeye geliyorlar” dedi.

Dalgakıran Çin’in avantajının ucuz işgücü değil ölçek iktisadı ile sağlanan verimlilik olduğunu, örneğin dev Çinli rakiplerinin yüzde 25 ucuza saç temin edebildiğini anlatırken Türkiye’de ise ‘küçük olsun benim olsun’ yaklaşımından bir türlü çıkılamadığını vurguladı. MAKFED Lideri Adnan Dalgakıran şunları söyledi: “TÜİK’in 2022 datalarına nazaran, Türkiye’de makine dalında 28 bini bakım ve tamirat, 26 bini imalat alanında faaliyet gösteren 50 binin üzerinde teşebbüs bulunuyor.

Fakat bu devasa firma bolluğu içinde istihdamın yüzde 60’ını, ihracatın yüzde 90’ını büyük ve orta uzunluk ölçekteki 3 bin firma karşılıyor. Mevcut teşebbüslerin sayısı ve niteliği, verimlilik artışının potansiyelimizin altında kalmasına neden oluyor.”

Bölgesel taban fiyat talebi

Çinli makine üreticilerinin kıymetli bir avantajı da orta malını kendilerinin üretiyor olması. Türkiye’de ise makinede orta malı ithalatı yüksek düzeyde. “Üst teknoloji eseri orta malda batıya, düşük teknoloji orta malda doğuya bağımlıyız” diye netleştirdi durumu Dalgakıran. “Çin tüm dünyaya adeta büyük bir ihracat istilasına geçmiş durumda.

Zaten uzun vakit böyleydi lakin şiddeti ve kalitesi arttı” diyen Dalgakıran Türk firmaları için en değerli fırsat alanının ölçek iktisadının tesir etmediği niş alanlar olduğunu söyledi. Dalgakıran, Türk üreticiler için bir öbür handikabın finansman olduğunu, Çinli firmaların yüzde 3 faizle uzun vadeli borçlanabildiğini, eserlerini yurtdışına 5-10 yıl vadeli pazarlayabildiklerini anlattı.

Makine üreticisinin pek çok dertle baş ederken, nitelikli işgücünü de yurtdışına kaptırma sorunu ile yüzleştiğini vurgulayan Dalgakıran, “Bize ucuz işgücü ile üretim yapıp rekabet bahtı arayan bir ülke rolü biçiliyorsa biz bunu kabul etmiyoruz” sözünü kullandı. MAKFED Lideri, bölgesel taban fiyat ve vergilendirme yapılmasını, katma kıymete ve ölçeğe teşvik getirilmesini önerdi.

“Ortaklıklar teşvik edilmeli”

Türkiye’nin üretimde sarmalı bir türlü kıramadığını vurgulayan Adnan Dalgakıran, küresel pazarda markalaşmanın kıymetinin de altını çizdi. Pekala Avrupa’da marka avına çıkan Çinli dev üreticilerin Türkiye’den şirket satın alma arayışları var mı? Dalgakıran sorumuzu, “Hayır bu türlü bir teşebbüs yok, bu yatırımları çekebilecek ekosistemin oluşması gerekiyor” diyerek yanıtladı. Dalgakıran, “Firmaların birlikte iş yapma kültürünü geliştirecek düzenlemelere muhtaçlığımız var ve iştirakleri teşvik edici direkt yabancı yatırımları artırıcı önlemler istiyoruz” dedi.

Makine Zirvesi’nde odak‘ölçek ekonomisi’ olacak

MAKFED tarafından düzenlenen ve kesimin tüm paydaşları ile bir ortaya geldiği Makine Zirvesi’nin bu yılki odak bahisleri Ölçek İktisadı, Kayıt dışı ile Uğraş, Finansmana Erişim, Kamu Alımları, Teşvikler, Dijital Dönüşüm, Yeşil Mutabakat, Yerlileştirme, Ar-Ge, Yabancı Yatırım, İnsan Kaynağı ve Verimlilik olacak. 32 sektörel derneğin çatı kuruluşu MAKFED konut sahipliğinde 3. sefer düzenlenen Makine Tepesi, “Yüzüncü Yılında Makine Sanayi” mottosuyla 26 Ekim’de gerçekleşecek.

“Bizde kayıtdışını durduracak düdük bir türlü ötmedi”

MAKFED Lideri Adnan Dalgakıran, kuralların aşikâr, oyunun ve kuralların herkes için eşit olması gerektiğini söyledi. Dalgakıran, “Kurallara uymayanın oyun dışına atıldığı bir sistemi kurmamız lazım” dedi.

Peki, Türkiye’de şahsen bu kayıt dışılığa imkan veren yapı, pek çok şirketin ayakta kalabilmesine imkan vermiyor mu? Dalgakıran sorumuzu şöyle yanıtladı: “Tüm dünyada kayıtdışı bir sermaye birikimi oluşturma ya da devlet eliyle bir sermaye yaratma modelidir.

Ancak Batı ülkeleri bir noktada şunu gördü ki bunu sürdürürse artık oluşan kayıtdışı alttan gelip süreci geri hakikat döndürmeye başlıyor. Bunu fark edince düdüğü öttürdüler, ‘sermaye birikimi oluştu, artık kayıt dışına müsaade vermeyeceğiz’ dediler. Pekala şimdi Türkiye’de o büyüklüğe mi gelemedik? “Geldik biz lakin o düdüğü öttürmüyoruz.”

Pandemi devrinde üretim yüzde 60 arttı

TİM Başkanvekili Kutlu Karavelioğlu, pandemi ile geçen 2019-2022 sürecinde Türk makinecilerinin çok düzgün bir periyot geçirdiğini söyledi. Karavelioğlu şu dataları paylaştı: “Bu periyodu en yeterli geçiren Türk makinecileri oldu” sözünü kullanan Karavelioğlu şu bilgileri paylaştı: “Son 3 yılda yüzde 65 arttı makine yatırımı ülkemizde. 313 milyar dolar makine yatırımı yapıldı Türkiye’de. Makine üretiminde küresel artış son 3 yılda yüzde 12 iken, Türkiye’de yüzde 60.5 arttı üretim. Ölçü olarak bu fevkalâde bir artış, inanılmaz bir muvaffakiyettir. Bu yıl makine ithalatı 45 milyar dolar, ihracatı 30 milyar dolar düzeyinde olacak.”

Kaynak: Dunya.com