İsrail’in üç komşusuna ziyanı 10 milyar doların üzerine çıktı

Emre ERGÜL

Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki akınları sonrası İsrail’in başlattığı Gazze Savaşı, yalnızca Filistin’i değil, üç komşu ülkeyi de vurdu. Bu üç ülke, Mısır, Lübnan ve Ürdün…Dünyaca ünlü New York Times gazetesi, “Savaş, İsrail’in en yakın komşularının ekonomilerine ziyan verdi” başlıklı manşetinde savaşın bu üç ülke üzerindeki tesirlerini sıraladı:

-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yapılan bir değerlendirmeye nazaran, İsrail-Gazze Savaşı sırf üç ay içinde üç ülkeye 10.3 milyar dolara, yani toplam gayri safi yurt içi hasılalarının yüzde 2.3’üne mal oldu. Bu ülkelerde 230 bin kişinin daha yoksulluğa düşmesi bekleniyor.

-Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki ekonomik aktivite aslında düşüş eğilimindeydi ve bir evvelki yılki yüzde 5.6 büyümeden 2023’te yüzde 2’ye geriledi. Lübnan, Dünya Bankası’nın 1.5 asırdan fazla bir müddettir dünyanın en makûs ekonomik ve mali krizlerinden biri olarak isimlendirdiği krizle karşı karşıya kaldı. Ve Mısır iflasın eşiğinde.

-Uluslararası Para Fonu (IMF) analistleri, “Ürdün, Lübnan ve Mısır’da savaşın gidişatına ait belirsizlik tüketici ve iş dünyası itimadını zayıflattı ve bu durum muhtemelen harcama ve yatırımları aşağı çekecek” yorumunu yapıyor.

-Arap dünyasının en kalabalık ülkesi olan Mısır, buğday ve yakıt üzere temel ithalat maliyetlerindeki artış, turizm gelirlerindeki düşüş ve koronavirüs salgını ile Ukrayna’daki savaşın neden olduğu yabancı yatırımlardaki düşüşten hâlâ kurtulamadı.

Gösterişli mega projelere ve silahlara yapılan cömert hükümet harcamaları Mısır’ın borcunun artmasına neden oldu. Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını artırdığında bu borç ödemeleri balon üzere arttı.

Mısır’da yükselen fiyatlar hane halkının satın alma gücünü ve işletmelerin genişleme planlarını kemirmeye devam ediyor.

-Süveyş Kanalı’ndan Kızıldeniz’e geçen gemi trafiğindeki düşüş ise son darbe oldu. Ocak ve ağustos ayları ortasında Mısır, global deniz ticaretinin yüzde 11’ini taşıyan kanaldan ayda ortalama 862 milyon dolar gelir elde etmişti. Gemiler rota değiştirdiği için bu sayılar artık yok.

-IMF’ye nazaran 2019 yılında Mısır, Lübnan ve Ürdün’deki turizm, toplam mal ve hizmet ihracatının yüzde 35 ila yaklaşık yüzde 50’sini oluşturuyordu. Artık durum şu: Ürdün’de havayolu rezervasyonları yüzde 18 düştü. Lübnan’da rezervasyonlar yüzde 25 azaldı. Lübnan’da seyahat ve turizm daha evvel ülkenin yıllık gayri safi yurtiçi hasılasının beşte birine katkıda bulunuyordu. Artık her yer bomboş.

Kaynak: Dunya.com