Hüseyin VATANSEVER
Tarım ülkesi olarak geleneksel bir geçmişe sahip Türkiye, kuruyemiş ve kuru meyve üretimi ile fındık, yer fıstığı, kuru incir, üzüm ve kayısı üzere eserlerle isminden kelam ettiriyor. Pandemi sonrasında sağlıklı beslenme eğiliminde yaşanan artış ile besin değeri yüksek alternatif besinlere yönelen tüketici talebi, kuruyemiş dalının büyümesine katkı sağlıyor.
Son 15 yılda tohumları atılan yerli ceviz ve badem bahçeleri olgunluğa erişmek üzere olduğu hatırlanınca katma paha oluşturan tarım eserleri yetiştirilmesi ve sürdürülebilir üretimde bölümün katkı verdiği görülüyor.
Kuruyemiş dalı için heyecan uyandıran esas dönemin yılbaşı olduğunu söylemek mümkün. Sevdikleri ile keyifli vakit geçirmek isteyen tüketiciler, yılbaşı akşamı için hazırlık yaparken kuruyemiş almayı ihmal etmiyor ve bu özel günde kuruyemişlere ağır ilgi gösteriyor. Bu ilgi kesime önemli oranda bir artış olarak yansıyor.
“Fiyattaki artış yavaşladı”
Kuruyemiş dalının lokomotifini ay çekirdeği oluşturuyor. Öbür taraftan ceviz, badem, kaju ve Antep fıstığı üzere nispeten kıymetli eserlerin tüketiminde fiyat belirleyici oluyor. Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Lideri Murat Yıldırım, Antep fıstığı fiyatlarının geçen sene perakendede 400-500 lira ortasında olduğunu söylerken, 2023’te 600-700 lira bandında oluştuğunu ekledi. Kaju ve bademde bu yıl yaklaşık yüzde 35’lik bir artış olduğu bilgisini paylaşan Murat Yıldırım, “Bu sene eser fiyatlarındaki artış suratı, 2022’ye nazaran biraz daha yavaş. Yeniden de satışların geçen seneye oranla daha yavaş olduğunu söyleyebiliriz” dedi. Dolar bazında kaju, badem ve ceviz üzere eserlerin son yıllarda çok önemli derecede düştüğünü tabir eden Murat Yıldırım, karışık kuruyemişlerde bu eserlerin fındık ve Antep fıstığı üzere eserlere nazaran daha fazla tercih edilir olduğu bilgisini paylaştı.
“Fiyatların yükselmesi gramajları düşürüyor”
Dernek olarak 5 milyar dolar hacme sahip kuruyemiş sektörünün değerli bir kısmını temsil ettiklerini kaydeden Murat Yıldırım, fiyatların sabit tutulması ismine marketlerde satışa sunulan eserlerde geçen yıla nazaran gramajı düşürülen ürünlerin kendileri için kıymetli bir konu olduğunu belirterek şöyle dedi: “Fiyatları sabit tutmak için marketlerde gramajlar düşürülerek eserler hazırlanabiliyor. Tüketicinin ölçü yerine fiyat belirtmesi, fiyatların yükselmesinden ötürü gramajları düşürüyor. İşte bu yüzden satışlar iç piyasada ölçü bazında düşüyor.”
“Ek gümrük vergileri tüketime ziyan verdi”
Kuruyemiş bölümünde ek gümrük vergisi uygulamalarının beklenen etkiyi göstermediğini kelamlarına ekleyen TÜKSİAD Lideri Murat Yıldırım, şu değerlendirmeyi paylaştı: “Ülke olarak enflasyonla uğraş ederken, badem ve cevize gelen ek gümrük vergilerinin tüketime ziyan verdiği, vatandaşımızın eserlere çok değerli ulaşmasına sebep olması sektörümüzde sorun oluşturuyor. Olağan ki yerli üretimi müdafaamız gerekiyor. Fakat bunu ek vergiler ile değil, düzgün üretim planlamalarıyla yapılmalı. Yoksa uzun vadede üreticilerimiz de bu sebeplerden ziyan görüyor. İhracatta rekabetçi hale gelemiyoruz ve fazla mahsul aldığımız yıllarda bununla başa çıkmayı beceremiyoruz. Bu dengelerin gözetlenmesi bizler için çok değerli.”
Kaynak: Dunya.com