Verilen kelamlar tutulmadı karbon emisyonları arttı

Başak Işık GÖKÇAM

1995’ten bu yana her yıl iklim değişikliğine ait yıllık değerlendirmelerin yapıldığı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi Taraflar Konferansı’nın 28’incisi 30 Kasım-12 Aralık tarihleri ortasında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)’nin Dubai kentinde düzenlenecek. Bu yıl BAE’nin başkanlığını yürüttüğü COP28 kapsamında Global Karbonsuzlaşmayı Hızlandırma teşebbüsü açıklandı.

Girişim kapsamında, 118 ülke global yenilenebilir güç kapasitesini 2030 prestijiyle 3 katına ve güç verimliliğindeki ilerleme suratını iki katına çıkarma taahhüdünde bulundu. Taahhüdü imzalayan ülkeler ortasında Birleşik Arap Emirlikleri, ABD, Brezilya, Japonya, İngiltere, Meksika, Polonya, Almanya, Avustralya, Kanada, Danimarka, Fransa, Kenya, Hollanda, Nijerya ve İspanya yer alıyor. Türkiye, Çin, Hindistan ve Güney Afrika’nın ise kelam konusu taahhütte şimdi imzası bulunmuyor.

Girişim kapsamında global petrol üretiminin yüzde 40’ından fazlasını temsil eden 50 şirket, Petrol ve Gaz Karbonsuzlaştırma Mukavelesi’ni (OGDC) imzalarken, metan emisyonlarını azaltım projeleri için bir milyar dolarlık finansmanın sağlanması taahhüdünde de bulunuldu. Açıklanan teşebbüse ait konuşan COP28 Lideri Sultan Ahmed Al Jaber, global yenilenebilir güç kapasitesini 3 katına ve güç verimliliğindeki ilerleme suratını iki katına çıkarma taahhüdünü daha fazla ülkenin imzalaması için davette bulundu.

Emisyonlar 2015’ten bu yana yüzde 8,6 arttı

Toplantıda, dünyada emisyona yol açan 352 milyon tesisin envanterini açıklayan Eski ABD Lider Yardımcısı Al Nazaran, “Geçen yıl 80 bin tesisin yer aldığı envanter bu yıl 253 ülkedeki 352 milyon tesisi kapsadı. Bu yılki envanterde yer alan tesislerden alınan bilgilere nazaran, global emisyonlar 2022’de evvelki yıla nazaran yüzde 1,5 artışla 58,5 milyar ton karbondioksit eş kıymeti düzeye çıktı. Sera gazı emisyonları, Paris Mutabakatı’nın imzalandığı 2015’ten beri yüzde 8,6 arttı. Global emisyonlardaki en büyük artışlar 2015’ten beri Çin’deki elektrik üretimi ve güç kullanımından, Hindistan’da elektrik üretiminden ve ABD’deki petrol ve gaz üretiminden kaynaklandı” dedi.

Türkiye elektriğinin yüzde 91’ini pak güçten üretebilir

Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi’nin (IPM) Türkiye’nin Karbonsuzlaşma Yol Haritası raporuna nazaran ise Türkiye’nin emisyonlarını karbon tutma ve yakalama teknolojileri kullanılmadan 2030’da 2018 düzeyine nazaran yüzde 32 ve 2050’de yüzde 68 azaltabileceği tespit edildi. 2050’de ise elektrik üretiminin yüzde 91’ini yenilenebilir güç kaynaklarından sağlayabileceği öngörülürken, ulaşım bölümünde pak güç dönüşümünün hızlanmasıyla elektrikli araçların binek araç pazarındaki hissesinin yüzde 66’ya çıkabileceği hesaplanıyor.

7 ülke ‘kömür sonrası pak güç ittifakına’ katıldı

Toplantıda, ABD, Çekya, Dominik Cumhuriyeti, İzlanda, Kosova, Norveç ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi, ‘kömür sonrası pak güç ittifakına katılarak, yeni kömürlü termik santrali geliştirmeme, mevcut kömür santrallerini evreli olarak kapatma ve kömürden pak güce geçişi hızlandırma taahhüdünde bulundu.

12 hastaneden 1’i kapanabilir

Fiziksel iklim riskleri konusunda çalışan araştırma kuruluşu XDI (Cross Dependency Initiative), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 28. Taraflar Konferansı’nın (COP28) Sıhhat Günü’nde, iklim değişikliğinin yol açtığı çok hava olaylarının hastaneler üzerindeki tesirini inceleyen 2023 Global Hastane Altyapısı Fizikî İklim Riski Raporu’nu yayımladı. Rapora nazaran emisyonların artması durumunda 2 bin 100’e kadar dünya genelinde her 12 hastaneden biri kısmen yahut büsbütün kapanma, Türkiye’de ise yüzyıl sonunda 20 hastaneden birinin kapanma riski altında olacağı kestirim ediliyor.

Kayıp Ziyan Fonu katkısı, hedeflenenin yüzde 1’i değil

İklim krizinin giderek artan tesirlerinin gelişmekte olan ülkelerde yarattığı hasarı tazmin etmek için oluşturulan Kayıp Ziyan Fonu’na ülkelerin taahhüdü 600 milyon dolara ulaşırken, bu sayı birinci etapta fon için hedeflenen 100 milyar dolar büyüklüğün yüzde 1’ini dahi oluşturmadı.

Anlaşmaya varılmasını takiben COP28’in konut sahibi ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri fona 100 milyon dolar, Almanya 100 milyon dolar, İngiltere 50,6 milyon dolar, ABD 17,5 milyon dolar, Japonya 10 milyon dolar, İtalya 109 milyon dolar, Fransa 109 milyon dolar, İspanya 21,8 milyon dolar, Hollanda 16,3 milyon dolar, Kanada 11,8 milyon dolar ve Danimarka 25 milyon dolar, Avrupa Birliği ise fona 27,1 milyon dolar katkı sağlayacağını duyurdu.

Kaynak: Dunya.com