“Süt üretiminde plan ve programa gereksinim var”

Özlem SARSIN

Türkiye süt üretiminde 8’nci, Avrupa’da ise 3’ncü sırada yer alıyor. İnek başına alınan süt randımanında ise 59. sırada yer alan Türkiye’de süt üretimi 2022 yılından bu yana gerilemeye başladı. Bu bahse dikkat çeken Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Süt ve Süt Eserleri Meslek Komitesi Üyesi Ferhat Uğuralp, 2021 yılında 23 milyon ton olan çiğ süt üretiminin 2022 yılında yüzde 7 azalarak 21 milyon tona gerilediğini söz etti.

Uğuralp, “Üretimin azalmasındaki temel nedenlerden biri olarak yem başta olmak üzere yüksek maliyetleri gösterebiliriz. Bu durum yalnızca küçük işletmeleri değil büyük işletmeleri de etkilemiştir. Bu bilgiler son yıllarda uygulanan tarım siyasetlerinin yanlışlığını da gözler önüne sermektedir” dedi.

Türkiye ihracatta geniş bir yelpazeye sahip

Türkiye’de üretilen sütün yüzde 92’sinin inek, yüzde 5’inin koyun, yüzde 2,5’unun keçi ve yüzde 0,2’sinin de manda sütü olarak üretildiğini kaydeden Uğuralp, Tarım Bakanlığı tarafından onaylanmış 2 bin 491 süt işletmesi ve 6 bin 54 süt toplama merkezi bulunduğu belirterek, “Süt üretiminde her ne kadar dünyanın önde gelen üreticilerinden olsak da tüketimde gerilerdeyiz.

Kişi başı süt ve süt eserleri tüketimi yılda yaklaşık 194 kg civarıdır. Bu oran AB ülkeleri ve başka gelişmiş ülkelerde yaklaşık 300 kg civarıdır. Süt ve süt eserlerinin tüketiminin artırılmasını sağlamak, kesimin büyümesi için de hayli önemlidir” dedi.

Türkiye’de bölümün her gün yaklaşık 1 milyonu aşkın süt işletmesinden aldığı çiğ sütü sağlıklı, ambalajlı, hijyenik eserlere dönüştürerek tüketicilerle buluşturduğuna dikkat çeken Uğuralp, büyük çoğunluğu inek sütünden elde edilen peynirlerin oluşturduğu Türkiye’de toplam peynir üretimi 2022 de 800 bin ton hesaplandığını söyledi.

Uğuralp süt eserlerindeki çeşitliliği aktarırken sayılara ait şunları kaydetti: “2022’de 1,5 milyon ton içme sütü, 1,2 milyon ton yoğurt, 703 bin ton inek peyniri, 766 bin ton ayran, 89 bin ton yağsız süt tozu, 95 bin ton tereyağı üretimi gerçekleşti. Bugün bölümde 200’ü aşkın peynir çeşidi ile 100’den fazla ülkeye süt ve süt eserleri ihraç ediliyor.

2022 yılında 192 bin ton eser ihraç edilirken 573 milyon dolar gelir elde edildi. En büyük pazarımızı Orta Doğu ülkeleri ile Kuzey Afrika oluşturuyor. Irak, BAE, Kuveyt, Katar, Mısır ve Libya bu hususta en değerli ihraç bölgelerimiz. Uzak Doğu ve öteki Asya ülkelerine de ihracatımız var. Bu yıl fiyat kaynaklı düşüş yaşasak da geçen yıl da 50 milyon doların üzerinde Çin’e yapılan ihracat hayli kıymetlidir. İhraç edilen eserlerde geniş bir yelpazeye sahibiz.”

Sürdürülebilir üretim sağlanması gerekiyor

Üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması hedefi ile üreticilerin desteklenmesi ve endüstricinin hammadde talebinin karşılanması için kontratlı üretim modeli oluşturulması gerektiğine de dikkat çeken Uğuralp, “Ürün kalitemiz yetersiz. Üretim ve taşıma şartlarının hijyenik olmaması, üretim basamağında yaşanan denetimsizlik kalitenin istenen seviyede olmamasına yol açıyor.

Sütün toplanması ve taşınmasında meydana gelen kayıpların önlenmesi için toplama alanı ve soğuk zincirin alt yapısı oluşturulmalıdır. Bunun için gerekli takviyeler sağlanmalıdır. Kayıt dışı üretimde değerli sıkıntılarımızdan. Ülkemizde üretilen sütün yalnızca yüzde 47’si sanayi tarafından işleniyor. Geri kalan kısmı kayıt dışı olarak açıkta satılan eserler olarak tüketiciye gidiyor.

Bu da haksız rekabete yol açıyor. Çok fazla hileli eser de bulunuyor, gerçek üretilen eserler ile birebir rafta paylaşmaları da haksız rekabete yol açıyor, insanların sıhhatini tehdit ediyor. Üreticilerimizin hayvan besleme konusunda bilinçlendirilmesi ve eğitim verilmesi de gerekmektedir. Kaliteli yem kaynaklarımız da kısıtlıdır. Sonuç olarak süt üretimi ve tüketiminin artırılmasına yönelik plan ve siyasetlere muhtaçlığımız vardır” dedi.

Kaynak: Dunya.com