Avrupa yollarında sürüm 2 takograf krizine tahlil arayışı

Avrupa Birliği 21 Ağustos 2023 tarihi itibariyle tüm üye ülkelerde akıllı takograf sürüm 2’yi (SMT2) yeni tescil edilecek tüm ticari ağır hizmet araçları için zarurî hale getirdi.

Ancak SMT2 aygıtlarının üretim, dağtım ve suram sürecinde gecikmeler olacağı gerçeğinden hareket eden Memleketler arası Kara Nakliyeciliği Birliği IRU, Avrupa Komisyonu’ndan on binlerce yeni kamyon ve otobüsün bloke olmasını önlemek için Üye Devletlere 2023’ün sonuna kadar bir geçiş mühleti sağlaması davetinde bulundu.

Öte yandan Milletlerarası Nakliyeciler Derneği (UND) de Avrupa Birliği ülkelerinde ikinci jenerasyon ikinci sürüm dijital takografların kullanılmaya başlanması hakkında bir duyuru yayınladı. UND’nin açıklamasında bu uygulamaların Türkiye’nin de taraf olduğu AETR ülkelerinde geçerli olmadığı ve bu bahiste müzakerelerin sürdüğü belirtilerek ikinci sürüm akıllı takografların kullanımına en erken 2026 yılında başlanabileceği hatırlatıldı.

IRU mektup yazdı

Yeni sürüm dijital takograf sürüm 1 (SMT1) ile karşılaştırıldığında SMT2, hudut geçişlerinin otomatik kaydını yaparken, yetkili makamların bilgileri uzaktan görüntüleme mümkünlüğü üzere ek özellikler de içeriyor. IRU’nun AB Münasebetleri Yöneticisi Raluca Marian,AB komiserliğine IRU ismine gönderdiği mektupta “Sektörümüz akıllı takograf 2. versiyonunu dört gözle bekliyordu.

Diğer yararların yanı sıra, yeni özellikleri sayesinde, bu sürüm aygıtlar sadece sık sık yanılgı yapan şoförleri ve ağır kusurlu şoförleri amaç alarak yol boyunca yapılan denetimlerin sayısını azaltabilir ve böylelikle hem şoförlerin hem de yetkililerin çalışma şartlarını güzelleştirebilir diye düşünüyoruz. Bu IRU’nun uzun müddettir savunduğu ülkü bir senaryodur.

Ancak yeni takografların teslimatındaki gecikmeler, 2023’ün sonuna kadar 20 bin ila 40 bin aracın tescilini engelleyebilir. Bu blokaj kabul edilemez. Bu türlü bir durum ulaşım ve nakliyecilik operatörlerinin planlamasını ve münasebetiyle AB’nin yolcu ve mal taşıma kapasitesini değerli ölçüde etkileyebilecek yeni araçların alınmasında gecikmeler olacağı manasına geliyor” dedi.

Avrupa Araba İmalatçıları Derneği’nin (ACEA) sayılarına nazaran, AB’de her yıl yaklaşık 300 bin yeni ağır ticari hizmet aracı tescil ediliyor. Bu araçların AB maddelerine uygun olabilmesinin şartlarından biri de şoförlerin araç kullanma ve dinlenme saatlerini kaydeden vazgeçilmez bir aygıt olan takografın takılması konusunda odaklanıyor.

2050 karbon nötr hedefi

IRU, AB üyesi ülkelerde icra makamlarının şimdiye kadar SMT1 aygıtlarıyla kayıt altına alıınmış araçları, bu geçiş devri boyunca işleten nakliyat ve lojistik şirketlerine ceza uygulamaması gerektiğini savunuyor.2050 yılı için karbon nötr amacı konusunda kararlılık sergileyen IRU, takograf krizinin etraf dostu yeni ağır ticari araçların çalışmasına mahzur getirmemesi gereğine işaret ederken, aksi durumun Avrupa’nın CO2 azaltma maksatlarını tehlikeye atacağı ihtarında bulunuyor.

Almanya, İspanya ve İsveç dahil olmak üzere bir dizi AB üyesi ülke tek taraflı olarak geçiş müddetinin uzatulmasına karar verdi. Bunun sevindirici bir adım olmakla birlikte, muafiyetin müddeti ve şartları konusunda bir ahenk eksikliğinin kelam konusu olduğunu tabir eden Raluca Marian, mektubunu şu sözlerle bitiriyor: “Birkaç Üye Devletin olgusal bir sıkıntıya pragmatik tahliller bulma gayreti memnuniyet verici.

Ancak Avrupa Komisyonu’nun bu bahiste liderlik göstermesi ve SMT1 aygıtlarıyla donatılmış yeni araçların tesciline ve kullanımına müsaade veren uyumlaştırılmış bir istisnayı koordine etmesi de vazgeçilmezdir. Söylemeye gerek yok, bu araçların SMT2 aygıtlarıyla donatılmasının maliyeti, uyumlu araçları sağlamakla yükümlü oldukları için üreticiler tarafından karşılanmalıdır”.

Yeni ağır ticari hizmet araçlarını hedefleyen bu düzenlemenin yanı sıra AB sürüş ve dinlenme mühleti kurallarında yapılan son değişiklik, 21 Ağustos 2023 tarihinden evvel tescil edilen araçların takograf değişimi için de son tarihleri belirliyor. Bu son tarihler, araç tipine bağlı olarak 2024 sonu ile Ağustos 2025 ortasında bir periyodu içeriyor. Bu müddetleri kaygı verici bir biçimde yakın tarih olarak gören IRU yeni tescillenmiş araçların SMT2 ile donatmanın mevcut zorlukları göz önüne alındığında, AB yollarında seyir halinde bulunan mevcut araçların SMT2 aygıtları ile yenilenmesinde de gecikmeler olacağını öngörüyor.

IRU’nun özetle görüşü şöyle: “Yeni akıllı takograf büyük olasılıkla 2024’ün başına kadar yaygın olarak bulunmayacağından, Avrupa Komisyonu’ndan öngörülebilir bir krizi önlemek için araç yenileme için bir izleme sistemi kurmasını istiyoruz. Bu, mevcut problemden daha büyük bir sorun olabilir. 1,5 ila 2 milyon aracın takograf yenilenmesi gerekeceğini iddia ediyoruz. Şayet üretim ve tedarikte ve yenileme süreçlerinde gecikmeler olursa mevcut tahlil penceresinin daha da daralacağını düşünüyoruz.

UND: Türkiye’de en geç 2028’de başlar

AB ülkelerinde akıllı takograf ikinci sürüm konusunda UND Ağustos ayı başında yaptığı duyuruda şu noktalara dikkat çekti: “Bilindiği üzere, AB ülkeleri 15 Haziran 2019 tarihinde, yeni tescil edilen araçlarda 2nci jenerasyon dijital takograf (Akıllı Takograf) kullanmaya başlamışlardır. Öbür yandan AB ülkeleri 21 Ağustos 2023’te yeni tescil edilen araçlarda 2nci jenerasyon, 2nci sürüm dijital takograf kullanmaya başlayacaklardır. İlaveten; 31 Aralık 2024 ‘e kadar, milletlerarası nakliyatta çalışan araçlarda eski kuşak analog ve dijital takografları, 2nci kuşak 2nci sürüm dijital takograf ile değiştirmeyi, 20 Ağustos 2025’ kadar da 2nci jenerasyon 1nci sürüm dijital takografları, 2nci kuşak 2nci sürüm dijital takograf ile değiştirmeyi planlamaktadır. Bu uygulamalar, Türkiye’nin de taraf olduğu AETR ülkelerinde geçerli değildir. AETR ülkelerinde yeni tescil edilen ve milletlerarası nakliyatta çalışan araçlar için 2nci jenerasyon dijital takograf kullanılmaya başlanması en erken 2026, en geç 2028 yılında başlayacaktır. Bu hususta müzakereler devam etmektedir.”

Kaynak: Dunya.com