Kuruyemiş bölümünde ek vergiler dengeyi bozuyor

Hüseyin VATANSEVER

Tarım ülkesi olarak gele­neksel bir geçmişe sa­hip Türkiye, kuruyemiş ve kuru meyve üretimi ile fın­dık, yer fıstığı, kuru incir, üzüm ve kayısı üzere eserlerle isminden kelam ettiriyor. Pandemi sonrasın­da sağlıklı beslenme eğilimin­de yaşanan artış ile besin değe­ri yüksek alternatif besinlere yö­nelen tüketici talebi, kuruyemiş dalının büyümesine katkı sağlıyor.

Son 15 yılda tohumları atılan yerli ceviz ve badem bahçeleri olgunluğa erişmek üzere olduğu hatırlanınca katma paha oluş­turan tarım eserleri yetiştiril­mesi ve sürdürülebilir üretim­de bölümün katkı verdiği görü­lüyor.

Kuruyemiş dalı için he­yecan uyandıran esas döne­min yılbaşı olduğunu söylemek mümkün. Sevdikleri ile keyifli vakit geçirmek isteyen tüketici­ler, yılbaşı akşamı için hazırlık yaparken kuruyemiş almayı ih­mal etmiyor ve bu özel günde ku­ruyemişlere ağır ilgi gösteri­yor. Bu ilgi kesime önemli oranda bir artış olarak yansıyor.

“Fiyattaki artış yavaşladı”

Kuruyemiş dalının lo­komotifini ay çekirdeği oluştu­ruyor. Öbür taraftan ceviz, ba­dem, kaju ve Antep fıstığı üzere nispeten kıymetli eserlerin tüke­timinde fiyat belirleyici oluyor. Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜK­SİAD) Lideri Murat Yıldırım, Antep fıstığı fiyatlarının geçen sene perakendede 400-500 li­ra ortasında olduğunu söyler­ken, 2023’te 600-700 lira ban­dında oluştuğunu ekledi. Kaju ve bademde bu yıl yaklaşık yüz­de 35’lik bir artış olduğu bilgi­sini paylaşan Murat Yıldırım, “Bu sene eser fiyatlarındaki ar­tış suratı, 2022’ye nazaran biraz daha yavaş. Yeniden de satışların geçen seneye oranla daha yavaş oldu­ğunu söyleyebiliriz” dedi. Do­lar bazında kaju, badem ve ceviz üzere eserlerin son yıllarda çok önemli derecede düştüğünü tabir eden Murat Yıldırım, karışık ku­ruyemişlerde bu eserlerin fın­dık ve Antep fıstığı üzere eserlere nazaran daha fazla tercih edilir ol­duğu bilgisini paylaştı.

“Fiyatların yükselmesi gramajları düşürüyor”

Dernek olarak 5 milyar dolar hacme sahip kuruyemiş sek­törünün değerli bir kısmını temsil ettiklerini kaydeden Mu­rat Yıldırım, fiyatların sabit tu­tulması ismine marketlerde satı­şa sunulan eserlerde geçen yıla nazaran gramajı düşürülen ürünle­rin kendileri için kıymetli bir ko­nu olduğunu belirterek şöyle de­di: “Fiyatları sabit tutmak için marketlerde gramajlar düşürü­lerek eserler hazırlanabiliyor. Tüketicinin ölçü yerine fiyat belirtmesi, fiyatların yükselme­sinden ötürü gramajları düşü­rüyor. İşte bu yüzden satış­lar iç piyasada ölçü bazında düşüyor.”

“Ek gümrük vergileri tüketime ziyan verdi”

Kuruyemiş bölümünde ek gümrük vergisi uygulamaları­nın beklenen etkiyi göstermedi­ğini kelamlarına ekleyen TÜKSİ­AD Lideri Murat Yıldırım, şu değerlendirmeyi paylaştı: “Ül­ke olarak enflasyonla uğraş ederken, badem ve cevize gelen ek gümrük vergilerinin tüketi­me ziyan verdiği, vatandaşımı­zın eserlere çok değerli ulaş­masına sebep olması sektörü­müzde sorun oluşturuyor. Olağan ki yerli üretimi müdafaamız ge­rekiyor. Fakat bunu ek vergiler ile değil, düzgün üretim planla­malarıyla yapılmalı. Yoksa uzun vadede üreticilerimiz de bu se­beplerden ziyan görüyor. İhra­catta rekabetçi hale gelemiyo­ruz ve fazla mahsul aldığımız yıllarda bununla başa çıkma­yı beceremiyoruz. Bu dengele­rin gözetlenmesi bizler için çok değerli.”

Kaynak: Dunya.com